DİFÜZYON

DİFÜZYON; Alm. Verbreitung, Sendung (f),
Fr. Diffusion, İng. Diffusion. Molekül, atom ve
iyonların üniform (her yerde aynı) bir konsantrasyon
(derişim) meydana getirmek üzere dağılmaları
(yayılmaları) olayı. Gaz molekülleri, aralarındaki
çekim kuvvetlerinden kurtulmuş olduklarından
kolaylıkla ve hızla difüze olurlar (yayılırlar).
Sıvılarda ise, moleküller birbirleri üzerinde
serbestçe kayıp yuvarlanabilirler. Fakat aralarındaki
çekim kuvvetleri onları birbirine yakın tutar
ve difüzyonları orta hızda sayılır. Katilarda
moleküller, katı bir yapı içinde büyük ölçüde titreşim
hareketi yaparlar ve moleküllerin ferdî difüzyonları
oldukça yavaştır.
Moleküllerin hareket veya kinetik enerjileri
mutlak sıcaklıkla doğru orantılıdır. Sıcaklık yükseldikçe
hareket artar. Dolayısıyla sıcaklık yükseldikçe
difüzyon hızı artar.
Konsantrasyonu yüksek olan bölgeden az olan
bölgeye doğru difüzyon her yönde aynıdır. Bir
bardak suya bir kaşık şeker konduğunda şeker,
bardağın her yerinde aynı tatlılık (derişim, konsantrasyon)
olacak şekilde yavaşça dağılır. Aynı işlem
sıcak suda yapılsa netîce çok daha çabuk gerçekleşir.
Graham difüzyon kânunu: Aynı sıcaklık ve
basınç altında çeşitli gazların difüzyon hızları
bunların molekül tartılarının (veya yoğunluklarının)
karekökü ile ters orantılıdır.
Gaz difüzyonunun önemli bir uygulaması,
izotopların birbirinden ayrılmalarıdır. İzotopların
kimyâsal özellikleri hemen hemen aynıdır. Fakat
kütleleri ve tabiatıyla difüzyon hızları farklıdır.
Meselâ, parçalanabilen uranyum, uranyum tuzları
karışımından bu metodla ayrılır. Karbon atomlarının
çeliğe difüzyonundan yararlanarak yüzeyi
sert yâni aşınmaya mukavim fakat içi yumuşak
darbeye dayanıklı makina parçaları yapılır.
Kimyâsal reaksiyonlarda bilhassa katı hal reaksiyonlarında
difüzyon hızının önemi büyüktür.Bireysel moleküllerin hareketleri demek olan difüzyon
olayı ile, yerçekimi sebebiyle meydana
gelen konveksiyon veya kütle taşınımı arasındaki
farkı burada belirtmek gerekir