ELHAC ÖMER

ELHAC ÖMER, sudanlı dinî lider (Futa
Alvar, 1797-1864). Senegambia’ya bağlı eya letlerden Futa-Alvar’da ünlü bir murabıt
başbuğu’ olan babasının yanında başladığı
öğrenimini Vabata’da tamamladı. 1820’de
Mekke’ye giderek bir süre kaldı. Burada
ticanî liderlerinden Şeyh Muhammed Galî’nin
tarikatına girdi ve onun ateşli müritlerinden
biri oldu. Mekke’den dönüşünde
Sokoto sultanlığının Boynû şehrinde kendisini
yenilikçi bir tarikat şeyhi olarak kabul
ettirdi. Yayılan ünü yüzünden sultan kendisini
hapsettirmek isteyince Futa Callon’a
giderek Biegunko’da bir zaviye kurdu,. 1848
Yılına kadar bölgede gezmediği yer bırakmadı.
Cihat ülküsüyle hareket ederek
Nijer vadisindeki bütün Senegal kabilelerine
Müslümiuılığı kabul ettirdi. Daha sonra
yerleştiği Dingiray’da bir kale yaptırarak
küçük bir askerî birlik kurdu. Zamanla askerî
teşkilâtını genişleterek 1849’da Bûre,
Bambuk ve Beludugu topraklarını ele geçirdi.
Bundan sonra Kaarta üzerine yürüyerek
burayı fethetti; fethettiği yerlerdeki
halkı müslüman olmağa zorladı. Bu şekilde
ticanî tarikatına bağlı bir devlet kurdu.
Hayatı mücadelelerle geçti. Devletin’ devamı
için Fransızlar ve komşu ülkelerle savaşlar
yaptı. 1864’te kendisine karşı ayaklanan
Maşsinalılar tarafından kuşatıldı; ateşe
vererek kaçtığı Hamd Allahi şehri dolaylarında
korunmak için girdiği mağarada
yanındaki barutu ateşleyerek intihar etti;
bir söylentiye göre de dumandan boğuldu.
Yerini, oğlu Ahmedû Şeyhu aldı. Çeşitli
bölünmelerden \sonra Fransızlar 1890-
1893 yılları arasında yapılan savaşlar sonucu
Elhac Ömer’in kurduğu Ticanî devletini
ortadan kaldırdıl