Nyaya

Nyaya (Sanskrit dilinde “Kural” ya da
“Yöntem”), Hint felsefesinin gelenekçi altıen ünlü düşünürü, modern Hint mantık
okulunun kurucusu Gangeşa’dır (13. yy).
Nyaya okuluna göre bilginin geçerli kaynakları
algılama (pratyaksha), çıkarsama
(anumana), karşılaştırma (upamana) ve tanıklıktır
(şabda). Geçerli olmayan bilgi
kaynakları ise bellek, kuşku, yanılma ve
koşullu usavurmadır. Nyaya’nın nedensellik
kuramında neden, bir sonucun koşulsuz ve
değişmez önceli olarak tanımlanır. Ardışıklık
ilkesi (sonuç nedenden önce var olmaz)
üzerindeki vurgusuyla Nyaya kuramı Batı’
da gelişen modern tümevarım mantığıyla
benzeşir. Bu kurama göre Tanrı evrenin
maddi nedeni değil, etkin nedenidir.