EPAMİNONDAS,

EPAMİNONDAS, boiotialı yunan generali
ve devlet adamı (Thebai M.Ö. 418’e
doğr.-Mantineia M.Ö. 362). Yoksul fakat
ünlü bir ailenin oğlu ve Pythagorasçı Lysis’in
öğrencisi olan Epaminondas büyük bir
hatipti. Daha genç yaşta Thebai’de halk
partisi önderlerimden Pelopidas ile arkadaş
oldu ve sonradan onun hayatını kurtardı.
Oligarşi taraftarları, Kadmeia müstahkem
mevkiini Lakedaimonlulara verince (382’ye
doğr.), Pelopidas sürgüne yollandı; Epaminondas
ise fazla tehlikeli görülmediğinden
ülkede kalabildi, 371’de arkhön (Boiotial’hların
arkhon’u) seçildi, Lakedaimon barış
görüşmelerini yönetmekle görevlendirildi, fakat
bir sonuç elde edemedi. Thebai ordusunu,
Gorgidas ve Pelopidas’ın , kutsal
taburu etrafında yeniden örgütledi, falanj
taktiğine yakın bir taktik uygulayarak (derinlemesine
hatlar meydana getirmek, yanlamasına
saldırıda bulunma), Kleombrotos
komutasındaki Ispartalıların üzerine yürüdü,
onları 371’de Boiotia’da (Leuktra) bozguna
uğrattı ve bütün Orta Yunanistan’ı
Thebai ile anlaşmağa zorladı (370). Peloponnesos’u
istilâ etti, ithome dağı üzerinde
Messenia’yı yeniden kurdu ve oraya İsparta’nın
düşmanı olan ve kendi kurtardığı
Messonia’lıları yerleştirdi. Thebai’nin üstünlüğünü
devam ettirmek için Peloponnesos’-
ta daha başka savaşlar da yaptı. Pherai tiranlarım
yenmek ve Pelopidas’ı kurtarmak
için Tesalya’da seferlere girişti. On yıllık
savaşta bazen Thebai halkı Epaminondas’ı
mevkiinden uzaklaştırdı (369) ve
kendisini bir daha boiotarkhos seçmedi.
Epaminondas mahkemeye verildi, fakat beraat etti. 363’te Atina’nın deniz üstünlüğüne
karşı koymak amacıyle bir donanmanın
başında Ege denizini dolaştı ve Thebaililerle
Rodos, Sakız (Khios) ve Bizans arasında bir
dostluk antlaşması yaptı.
Bu sıralarda İsparta, Atina, Mantineia, Elaia’lılar
ve Akalar arasında (362) Thebai’ye
karşı bir ittifak kurulduğundan, Epaminondas
yeniden Peloponnesos’u istilâ etti.
Agesilaos’un korumayı başardığı İsparta’yı
gafil avlamak istedi. Epaminondas oradan
Arkadia’ya ilerledi.. Mantineia’da müttefikleri
bozguna uğrattı* fakat ağır yaralandı.
Epaminondas’ın ölümü üzerine Thebai
üstünlüğünü kaybetti