EPAKT

EPAKT i. (yun. epaktai [hemerai], ara
[günler] > halk lat. epactae’den fr. epacte).
Takvim. Yeni Ay’ın görüldüğü gün 0 kabul
edilerek, Ay’ın 1 ocakta aldığı gün
sayısı.
— Takvim. Epakt, prensip itibariyle,
0 ile 29 arasında bütün değerleri alabilen
bir sayıdır. Julius takviminde ise, Meton
döneminin 19 altın sayısına tekabül
eden 19 değer alabilir. Eğer altın sayı 1
ise Yeniay 23 ocakta doğacağına göre Julius
epakt’ınırt 7 olması gerekir. Ayyılı 354
gün, yani Julius yılından on bir gün eksik
olduğuna göre, bir yılın epaktmdan ileriki
yılın epaktına geçmek için 11 sayısı eklenecek,
fakat mümkün oldukça 30 sayısı çıkarılacaktır.
19 Yıllık Meton döneminin Ay’ın
evrelerini kısalttığı kabul edildiğine göre,
Julius epaktı’nın değerlerini de küçültmektedir;
böylece bu değerler 19 sayısını
geçmemektedir. Gregorius takviminde,
hem artık olmayan yüzüncü yıllar hem
de Meton döneminin her 300 yılda bir yıllık
hatası hesaba katılarak değiştirilmiş epaktlar
kullanılır. Demek ki, Gregorius epaktları,*
Julius takvimindeki gibi altın sayıya
kesinlikle bağlı kalmaz. Boylamlar
bürosunun yıllığında, Gregorius epaktları,
1582’den 3300 yılına kadar bir liste halinde
verilmiştir. Fakat bu yıllıkta hesaplanmış
olan epaktlar, bazen takvim ayı da denilen
itibarî bir Ay’a tekabül eder; bu Ay’ın evreleri
gerçek Ay’ınkine oranla, bir, hattâ iki
günlük fark gösterir. Bununla beraber, Büyük
paskalya tarihi hâlâ bu itibarî Ay’ın
epaktlârına göre hesaplanmaktadır, (