Arama

Arama, suç izlerinin ya da sanıkların ele
geçirilmesi amacı ile insanlann üstlerinin ve
kapalı yerlerin aranması. Ceza yargılaması
hukukunda kabul edilmiş bir kurumdur.
Şüpheli kişilerin ya da sanıklann üstleri ile
eşyalan, o kişilerin yakalanması ya da ilerde
kanıt olabilecek şüphe dayanaklannm ele
geçirilmesi amacı ile aranabilir. (Ceza Muhakemeleri
Usulü Kanunu m. 94).
Şüpheli kişilerde ya da sanıklarda arama
yapılabilmesi, aranan bir kişinin ya da
şüphe dayanağı olarak el konabilecek eşyanın
bu kişilerin yanında ya da bunlara ait
yerlerde bulunduğunu gösteren kanıtların
var olması koşullanna bağlıdır. Suçüstü
halleri ile gecikmesinde tehlike olan haller
ve kaçan bir tutuklunun ya da mahpusun
yeniden yakalanması amacı dışında, konutta,
işyerinde ve başka yerlerde gece arama
yapılamaz. Geceleyin herkesin girip çıkabileceği
yerlerle polisçe bilinen yerlerde gece
arama yapılabilir.
Arama kararı verme yetkisi, kural olarak
yargıca aittir. Gecikmesinde tehlike bulunan
hallerde, savcı ile savcının yardımcısı
durumunda olan polis memurları da arama
yapabilirler. Arama sırasında aranan yerin
sahibi ya da eşyanın zilyedi hazır bulunabilir.
Kendisi hazır bulunamazsa, hısımlarından
biri ya da kendisi ile birlikte oturan bir
kimse bulundurulur. Arama işleminin sonunda
aramaya maruz kalan kimseye, isteği
üzerine, aramanın nedenlerini gösteren ve
(arama sonunda elkoyma işlemi yapılmışsa)
el konan eşyanın neler olduğunu açıklayan,
şüpheyi gerektiren bir şey elde edilmemişse,
bu noktayı belirten bir belge verilir.
Polisin önleme amacı ile arama yapması da
kabul edilmiştir: Polis, kamu düzenini ve
anayasal hak ve özgürlükleri korumak bakımından
zorunlu ve gecikmesinde tehlike
bulunan hallerde vali ya da kaymakamın
vereceği emirle arama yapabilir. Toplantı
ve gösteri yürüyüşlerinin yapıldığı yer ya da
yakın çevresinde, sendika toplantılarının
yapıldığı yerde, toplu taşıma araçlarında ve
halkın toplu olarak bulunduğu yerlerde
(can ve mal güvenliğinin sağlanması amacı
ile), her derecede öğretim kurumunda (öğretim
ve eğitim özgürlüğünün sağlanması
için), herkese açık yerlerle kentin giriş ve
çıkışlarında (cumhuriyeti tehlikeye düşürmeye
yönelik şiddet eylemlerine girişileceğini
gösteren kesin belirtiler elde edilmesi
durumunda) kişilerin üstleri, araçları ve
eşyası aranabilir. (Polis Vazife ve Selahiyetleri
Kanunu, m.9)