ödünç sözleşmesi

ödünç sözleşmesi, bir miktar paranın ya
da başka bir misli eşyanın mülkiyetini,
nicelik ve nitelikçe eşit ve aynı türden
şeyleri geri alma karşılığında başkasına
ödünç vermeye dayanan sözleşme. Bu tür
sözleşmelerin konusunu misli eşya, başka
bir deyişle aynı cins ve nitelikte bir başka
şeyle yeri doldurabilen ve sayı, ölçü ya da
tartıyla belirlenebilen şeyler oluşturur. Paraya
çevrilmesi olanaklı misli olmayan eşya
da bu sözleşmelere konu olabilir.
Ödünç sözleşmesinin olağan biçiminde
ödünç veren, ödünç alana karşı söz konusu
eşyanın mülkiyetini devretme işlemini yapmakla
yükümlü olur. Mülkiyeti devir ve
teslim borcunun yerine getirilme zamanı
genellikle sözleşmeyle saptanır; böyle bir
saptamanın yapılmadığı durumlarda sözleşmenin
kurulmasıyla birlikte borç ivedilik
kazanır. Konusu para olan borçların sözleşmenin
yapıldığı ülkenin parasıyla ödenmesi
esas olmakla birlikte, para değerindeki fiili
ya da yasal değişikliklerden tarafların zarar
ya da yarar görmemesi ve edimler arasındaki
gerçek dengenin bozulmaması için sözleşmeye
“kayıt” konabilir. Önlem amacıyla
konan bu kayıtların başlıcaları ödemenin
altın, döviz ya da fiyat endekslerine göre
yapılmasıdır. Ayrıca, sözleşmeye faiz de
konabilir. Ödünç sözleşmesi kural olarak
ödünç alanın aldığı şeyin mislini geri vermesi
ve kararlaştırılmışsa faizini ödemesiyle
sona erer. Ödünç olarak alınan şeyi geri
verme borcunun takas gibi, yerine getirmeden
başka nedenlerle ortadan kalktığı durumlarda
da ödünç sözleşmesinden doğan
hukuki ilişki sona erer.