Edictum

Roma İmparatorluğu’nda magistra’lann
(üst yönetici) kendi yetki alanlarında
verdikleri yönetsel ve yargısal kararlan
içeren bildiriler. Bu kararlar önceleri sözlü
olarak bildirilirken, sonraki dönemlerde
yazılı bildiri biçimine dönüşmüştür.
Edictum, yüksek görevlilerin hangi ilkeleri
izleyeceklerini bildirir ve yeni görevlinin
göreve başlamasına değin yürürlükte kalırdı.
Geniş anlamda magistra sayılan İmparatorların
yayımladığı bildiriler de bu adla
(edictum principum) anılırdı. Yalnız bu
bildiriler, birer çalışma raporu niteliğini
taşıyan öteki magistra’lann bildirilerinden
farklı olarak, imparatorun uyulmasını istediği
ve bütün magistra’lan bağlayıcı nitelikte
emir ve yasakları içeren yasal düzenlemeler
niteliğindeydi. Bunlardan en ünlüsü
İmparator Diocletianus’un İS 301’de yayımladığı
Edictum de maximis pretiis’ti (Fiyatlann
Üst Sınınna İlişkin Kararname). Bildiri
aynı zamanda serbest meslek sahiplerinin
halktan isteyebilecekleri ücreti de belirliyordu.
Bildiride, kurallara uyulmaması durumunda
verilecek ağır cezalar da gösterilmişti.
Bir magistra kendi edictum’una sonradan
bazı eklemeler (edictum novum) yapabileceği
gibi, onun görevini devralan sonraki
magistra da kendi bildirisine önceki magistra’nın
bildirisinden bazı bölümler (edictum
tralaticium) alabilirdi.