Collot d’Herbois, Jean-Marie

Collot d’Herbois, Jean-Marie (d. 19
Haziran 1749, Paris – ö. 8 Ocak 1796,
Sinnamary, Fransız Guyanası), Terör Dönemi’nde
(1793-94) Fransa’yı yöneten Kamu
Güvenliği Komitesi üyesi radikal
demokrat.
Parisli bir kuyumcunun oğluydu. Bir süre
profesyonel oyuncu ve komedi yazarı olarak
çalıştıktan sonra, 1787’de Lyon’daki bir
^pypnabaskı çalışması, 18. yy
Bibliothfcque Nationale, Paris
tiyatronun yöneticiliğine getirildi. 1789’da
Paris’te oyunlar sahnelemeye başladı. Devrimle
birlikte Jakoben Grubu’na katıldı.
1791’de meşruti monarşinin ilkelerini ortaya
koyan Almanach du Pire Girard (GĞrard
Baba’nın Yıllığı) oyunuyla ün kazandı.
Oyunculuk yeteneği sayesinde Paris’in alt
tabakalan arasında etkili bir ajitatör olmayı
başardı. Yeni kurulan “devrimci Komün”ün
üyesi olarak, 10 Ağustos 1792’de krallığı
yıkan halk ayaklanmasının örgütlenmesine
katıldı. Ardından Konvansiyon’a seçildi.
XVI. Louis’nin ölüm cezasına çarptırılması
yönünde oy kullandı. Daha sonra arkadaşı
Jean-Nicolas Billaud-Varenne ile birlikte,
Jacques Hebert’in başını çektiği aşırı demokratlara
katıldı. Eylül başında Hebertislerin
baskısıyla Kamu Güvenliği Komitesi’
ne atandı.
30 Ekim 1793’te Joseph Fouclıd ile birlikte
bir süre önce karşı devrimci bir ayaklanmanın
bastırıldığı Lyon’a gönderildi. Burada
burjuvalara karşı giriştiği toplu idamlarla
acımasız bir kan dökücü olarak tanındı.
Aralık 1793’te Paris’e döndü. Hebertistlerin
yönlendirmesi altında Katolik kuramlara
karşı saldırılar düzenleyen çevreleri desteklediği
için Robespierre ile arası açıldı.
Robespierre’in Mart 1794’te önde gelen
Hebertistleri giyotine göndermesi üzerine,
Billaud-Varenne ile birlikte sağ kanat Jakobenlerin
önderi Georges Danton’un da saf
dışı edilmesi için baskı yaptı. 23 Mayıs
1794’te bir suikast girişimine hedef olduktan
sonra, konumu daha da güçlendi. Jakoben
Grubu içinde radikal demokratik değişiklikleri
ısrarla savunması, Robespierre’in
olası rakibi olarak öne çıkmasına ve aralarındaki
çekişmenin daha da artmasına neden
oldu. Konvansiyon’un başkanı olarak Robespierre’e
şiddetle karşı olduğunu açıkça ilan
etti ve 27 Temmuz 1794’te (9 Thermidor)
devrilmesini sağlayan gelişmelerde önemli rol
oynadı. 1 Nisan 1795’teki (12 Germinal)
Jakoben ayaklanmasının başarısızlığa uğramasından
sonra Guyana’ya sürüldü ve burada
sanhummadan öldü.