Cool ja zz

cool ja zz , w e s t c o a s t j a z z (“Batı kıyısı
cazı”) olarak da bilinir, ABD’de 1940’ların
sonlarına doğru ortaya çıkmış jazz üslubu.
İngilizcede “serin” anlamına gelen cool
terimini gazeteciler, Miles Davis, Gerry
Mulligan, Lennie Tristano gibi sanatçılarla
Modern Caz Dörtlüsü gibi topluluklann
müziğinde sezdikleri hafif ve yumuşak duyguyu
ifade etmek için kullanmışlardır. Bu
müzikte ses renkleri soluklaşmış, vibratolar
yavaşlamış ya da bütünüyle ortadan kalkmış,
davul ise bop, hard-bop ve başka
modem üsluplara oranla daha yumuşak ve
daha az etkileyici çalmaya başlamıştır. Melodi
çalgılanmn kontrapuntal toplu doğaçlamalarına
karşı ilgi yeniden artmıştır. Ama
üslup içinde duygusallık boyutu, karmaşıklık
düzeyi ve çalgılar açısından önemli
farklılıklar vardır. Örneğin cool terimi hem
New Yorklu piyanist Lennie Tristano’nun
karmaşık ve yoğun müziği, hem de Los
Angeles’lı saksofoncu Dave Pell’in melodik
ve neşeli müziği için kullanılmıştır.
1950’lerin başlannda ve ortalarında California’ya
yerleşmiş bulunan Gerry Mullian,
Dave Brubeck, Shorty Rogers gibi
eyaz cazcılar pek çok plak doldurmuşlar,
ünleri de yayılmaya başlamıştı. Batı kıyısı
cazı adı bu yüzden verildi; oysa icracılanrim
büyük bölümü orada doğmadıktan gibi,
uzun süre orada yaşayan kimseler de değillerdi.
Cool jazz’ı derinden etkilemiş olan
tenor saksofoncu Lester Young’ın ve genebu
üslubun öncüsü sayılan trompetçi Miles
Davis’in Siyah ya da beyaz öğrencilerinin
sayısı, hot jazz denen modern üslupta
saksofon çalan Charlie Parker ya da trompetçi
Dizzy Gillespie’nin öğrencilerinden
daha çok değildi. Gerçekten de Los Angeles’ta
bir yanda Garry Mulligan ve Art
Pepper gibi beyaz saksofoncular Batı kıyısı
üslubunda ün yaparken, bir yanda da Dexter
Gordon ve Wardell Gray (her ikisi de
Parker’dan etkilenmiştir) gibi başta gelen
Siyah saksofoncular çalıyorlar, ama yaptıklan
müzik Batı kıyısı cazı sayılmıyordu.
Buna karşılık Boston’da çalan beyaz saksafoncu
John LaPorta ve trompetçi Herb
Pomeroy da Batı kıyısı cazı sayılan bir tür
cool müzik yapıyorlardı.