dekolman

dekolman, a Gt a b a k a d e k o l m a n i , r e t în a
d e k o l m a n i ya da a ğ t a b a k a a y r i l m a s i olarak
da bilinir, gözyuvarının arkasını ve
yanlarını döşeyen ışığa duyarlı ağtabakadaki
doku katmanlarından birçoğunun, gözyuvarının
orta katmanı olan pigmentli damartabakadan
ayrılması. Bu ayrılmadan sonra,
ağtabakanın, göz merkezinden en uzakta
bulunan ve pigmentli ağtabaka epitelyumu
denen en dış katmanı damartabakaya yapışık
olarak kalır. Ağtabaka dekolmani bazen
göz yaralanmalarına ve doku örselenmelerine
yol açan fiziksel etkenlerden kaynaklanabilirse
de, genellikle yaşlanma süreçlerine
bağlı olarak yavaş yavaş gelişir. Dekolman
sonrasında ağrı duyulmaz, ama gözün görüşü
giderek bulanıklaşır ve tedavi edilmediğinde
körlükle sonuçlanabilir. Ağtabakayı
eski normal durumuna döndürebilmek için,
ağtabakanın arkasındaki sıvıyı boşaltmak ve
gözün iç duvarlarına ısı, laser demeti ya da
aşırı soğuk uygulamak gerekir.
Ağtabaka dekolmani, kural olarak, yalnızca
orta yaşlı ya da yaşlı kişilerde görülür; bu
kurala uymayan tek örnek, zamanından
önce doğan ve solunum güçlüğünü önlemek
üzere aşırı miktarda oksijen verilen çocuklarda,
gözmerceğinin arkasındaki kan damarlarının
zamanla bağdokuya dönüşmesinden
kaynaklanan ağtabaka dekolmanıdır.
1954’te, oksijenin bu olaydaki rolü
anlaşılıncaya değin, retrolental fibroplazi
olarak bilinen bu hastalık başlıca körlük
nedenlerinden biriydi. Oksijen tedavisinde
değişiklik yapılıp, verilen oksijen miktarı
monitörlerle yakından izlenmeye başladıktan
sonra, bu hastalığın görülme sıklığı
büyük ölçüde azaldı.
Yenidoğanın ağtabakasındaki olgunlaşmamış
kan damarları oksijene çok duy arlıdır;
oksijen yoğunluğu yüzde 40’ı aştığı zaman
damarlar büzülür ve kan akışı engellenir.
Oksijen kesildiği zaman damarlar iyice
genişler ve kıvrılarak ağtabaka ile camsı
cisme doğru yayılır. Hastalığın erken evresinde
tedavi uygulanırsa, damarlar yeniden
eski durumuna dönebileceği için iyileşme
oranı yüzde 50’yi bulur. Buna karşılık,
hastalık ilerlerse kan damarları bağdokuya
dönüşür ve ağtabakanın damartabakadan
ayrılması kalıcı körlüğe yol açar.