dekoratif sanatlar

dekoratif sanatlar, kendisi estetik değer
taşıması zorunlu olmayan nesnelerin tasarlanması
ve bezenmesiyle uğraşan sanat
dallan. Bu tür nesneler çoğunlukla günlük
kullanım eşyalarıdır. Seramik, mücevher ve
dokuma ürünleri, cam ve madeni eşya,
sepet işleri, mobilya, giyim eşyası, hatta
bazen mimari düzenlemeler dekoratif sanatlann
uygulama alanına girer.
Sepetçilik ya da çömlekçilik gibi dekoratif
sanatların birçoğu genellikle el sanatları
arasında da sayıldığı için, bu iki terim
arasında kesin bir ayınm yapmak güçtür.
Dekoratif sanat teriminin bugün geçmişe
dönük olarak Batı tarihinde gelişmiş bazı el
işleri ve el sanatları için kullanılmasına
karşın, dekoratif sanatların güzel sanatlardan
ayınmı çağdaş bir olgudur. Dekoratif
sanatların bir alt kategori olarak belirmesi,
Sanayi Devrimi’nin “el işi” nesnelerin niteliğini
değiştirmeye başladığı döneme rastlar.
Dekoratif sözcüğü belgelerde ilk kez 1791’de görülür. 19. yüzyılda terim, çoğunlukla
makineyle yapılmış sanat ürünlerinin
hepsi için kullanılmıştır. Zamanla dekorasyon,
her yalın düzeye uygulanabilecek bir
tür sanatsal cila gibi görülmeye başlamış, bu
aşamayla birlikte de uygulamalı sanat terimi
yaygınlaşmıştır. Bunun ardından dekorasyonun,
satılabilir ürünlerin ekonomik biçimde
üretilmesinin bir koşulu olarak görülmeye
başlanması olgusu ise, endüstri sanatları
teriminde çok uygun bir anlatım bulmuştur.
Ama başını William Morris’in çektiği
Arts and Crafts(*) hareketi bu yaklaşımın
karşısında yer almıştır. Bugün, dekoratif
sanatçılar, yüksek nitelikli seri üretim
için tasanmlar yaptıkları gibi, tek nesneler
üretmek üzere doğrudan bir zanaat alanında
da çalışabilirler.
Aralarında Raffaello ve Fragonard’ın da
bulunduğu geçmişin birçok usta sanatçısı,
bugün dekoratif sanatlardan sayılabilecek
işlerle uğraşmışlardır. Buna karşılık 19.
yüzyılda ve 20. yüzyıl başlarında sanatçılar,
iki tür sanat arasında belirginleşmeye başlayan
ayırımı yansıtacak biçimde uzmanlaştılar.
Ama bazı bağlamlarda bu ayınm, üstü
örtülü bir hafifsemeyi de içeriyordu. Yakın
dönemlerde, güzel sanat dallarından birçok
sanatçı dekoratif sanatların ya da el sanatlarının
araç ve tekniklerini benimsemiş; bunun
sonucunda da güzel sanatlarla dekoratif
sanatlar arasındaki ayırım daha da bulanıklaşmıştır.
Örneğin, Picasso seramik boyamış,
Salvador Dalı mücevher, Fernand
Leger duvar halısı ve dokuma, Marc Chagall
ise vitray tasarlamışlardır.
Batılı olmayan kültürler genellikle dekoratif
sanatları güzel sanatlardan ayırmazlar.
Örneğin Doğu Asya’da seramik, kaligrafi
ve (özellikle Japonya’da) çiçek düzenleme,
OsmanlIlarda hat, tezhip ve çinicilik yaratıcı
birer sanat dalı olarak kabul edilir.