Co ru ri,

co ru ri, Japon edebiyatı ve müziğinde bir
resitatif türü. Bunraku(*) adlı geleneksel
kukla tiyatrosunda müzik eşliğinde söylenen
dramatik öyküdür. Terim, 15. yüzyıl
romantik baladı Corurihime monogatari’nin
kadın kahramanı Coruri’nin adından türemiştir.
Önceleri dört telli Japon lavtası biva
eşliğinde söylenirdi. 16. yüzyılda Ryukyu
Adalanndan gelen üç telli Japon lavtası
samisen, hem müziğin, hem de metinlerin
gelişmesine yol açtı. 16. yüzyıl sonunda
gösteriye kuklaların da katılmasıyla coruri
ilk basit resitatiflerde görülmeyen dramatik
niteliğini kazandı. Bağlılık, intikam, ana
babaya saygı, aşk ve dinsel mucizeler gibi
temalara yer verildi. Diyalogların ve anlatıcılann
önemi arttı. Önceleri (şarkıcı, söz
yazanndan daha önemliydi) 17. yüzyıl sonu
ile 18.,yüzyıl başında en büyük Japon oyun
yazarlarından Çikamatsu Monzaemon’un,
ortaya çıkışı bu durumu değiştirdi. Çika-„
matsu ile şarkıcı Takemoto Gidayu (1651-
1714) arasındaki 30 yıllık’ işbirliği kukla
tiyatrosunu üstün bir sanat düzeyine yükseltti.
Gidayu’nun’ ünü, gidayu-buşi (Gidayu
müziği) adıyla bilinen üslubunun neredeyse
coruri ile eşanlamlı kullanılmasına yol
açtı.
Genellikle bir samisen eşliğinde gene bir
şarkıcının (tayu) söylediği coruri, dünyanın
en gelişmiş anlatısal müzik biçimlerinden
biridir; tiyatro öğesinden aynldığı durumlarda
bile hâlâ büyük ilgi çekmektedir.