Cross Irmağı

Cross Irmağı, Batı -Afrika’da, büyük
bölümü güneydoğu Nijerya’da kalan ırmak.
Kamerun’un batısındaki yaylalarda bulunan’
Bamenda’nın güneydoğusunda birkaç kok
dan doğar. Batıya doğru akarak Kamerun’
daki Oban Tepelerinin kuzeyi ile’Nijerya
arasında büyük bir yay çizer. Nijerya’da
Aya Irmağı ile birleştikten sonra güneybatıya
yönelerek Udi Tepelerinden Batı
Aboine Irmağını alır ve güneye yönelir.
Afikpo’nun limanı Ndibi Kumsalından sonra
yoğun tropik, yağmur ormanını, yağ
palmiyelerinden oluşan ağaçlığı ve mangrov
bataklıklarını geçer. 489 km’lik yolunu tamamladıktan
sonra Gine Körfezine dökü-‘
lür. Körfeze girerken Calabar Irmağı ile
birlikte, bir haliç oluşturur. Haliçte hiç
sığlığın bulunmaması ve gelgit aralığının
küçüklüğü (Calabar’da 3 m) ırmağın önemli
bir suyolu olmasını sağlar. Palmiye yağı ve
tohumu, kereste, kakao gibi ihraç ürünleri
Calabar Irmağı üzerinde, ırmağın halice
girişinden 5 mil yukarda bulunan Calabarkentine
kauçuk botlarla gönderilir. Cross
Irmağı, Cross-Irmağı eyaleti içinde Itu’ya
kadar bütün mevsimlerde, Ikom’a kadar
hazirandan kasıma değin, Mamfe’ye (Kamerun)
kadar da ağustos ve eylülde ulaşıma
elverişlidir. Ayrıca Calabar’dan Ikom,
Mamfe ve Bansara’ya(Aya üzerinde) kargo
servisi vardır. Oku Iboku’da ırmağı geçen
bir karayolu köprüsü (1978’de tamamlandı)
Calabar’ı Nijerya’nın öteki bölümlerine
bağlar.
Irmağın aşağı bölümünü 15. yüzyılda Portekizli
denizciler keşfetti. Benin ve Biafra
körfezlerinden sorumlu İngiliz konsolosu
John Beecroft ise 1840’ların başında ırmakta
akıntıya karşı serüvenli bir yolculuk
düzenledi.