Çirikahuvalar

Çirikahuvalar, 19. yüzyıldaki Apaş savaşları
sırasında en çok korku uyandıran
Apaşlar.
Arizonâ’mn güneydoğusundaki Chiricahua
ve Dragoon, Dağlan ile, New Mexico’
nun yakın bölümlerinde ve Meksika’nın
Chihuahua eyaletinde yaşıyorlardı. Büyük
olasılıkla Apaşlann en göçebe grubunu
oluşturan Çirikahuvalar, bu nedenle yağmaya
dayalı bir yaşam biçimini sürdürebildiler.
Öteki Apaş /kabileleri gibi Çirikahuvalarda
da merkezî binkabile otoritesi yoktu. Baskınları
vö savaşlan yöneten temel- birim,
kandaşlardan oluşan boydu.
En ünlü Apaş, şeflerinin çoğu, Çirikahuva
ya da Mimbreno Apaşlan arasından çıktı.
Çirikahuvalann en ünlü savaş önderi,
Cocise, bir beyaz çocuğu kaçırdığı yönünde
haksız bir suçlamaya uğrayınca, 1861-72
arasında Arizona’nın güneydoğu kesiminde
bir ayaklanma havası estirdi. Cocise’nin
1874’te ölmesi üzerine yerine en büyük oğlu
Taza geçti. Çirikahuvalann ve onlarla yakın
ittifak içindeki Mimbreno Apaşlarının öteki
önderleri arasında, Mangas Coloradas, Geronimo
ve Victorio ile 1870’lerde alışılmadık
eylemlere giriştiğinde 70 yaşını aşmış
olduğu için genellikle İhtiyar lakabıyla anılan
Nana sayılabilir