ŞAMANDIRA

ŞAMANDIRA, Alm. Boje, Tonne (f). Fr. Bouée (f),
flotteur (m). İng. Buoy, float. Suda yüzme hassasiyetine
sahip içi boş cisimler. Kullanılma maksatlarına
göre ağaçdan, plastikden, mantardan, demir ve saç
levhalardan yapılırlar. Şamandıraların en çok kullanıldığı
saha denizciliktir. Limanlarda gemilerin bağ­
lanması için, boğazlarda, nehirlerde ve sığ sularda
emniyetli olarak geçiş yapılabilmesi için şamandıralardan
istifade edilir. Denizcilikte kullanılanlar demir
ve çelikten silindirik veya davul şeklinde yapılır. Üst
taraflarında gemilerin bağlanabilmesi için, altlarında
da zincire bağlanabilmesi için tutucu tabir edilen halkalar
mevcuttur. Yükleme ve boşaltma işlemlerinin
kesif olduğu bazı limanlarda düzenli aralıklarla
denize bırakılırlar.
Şamandıra kullanılması çok eskiden başlamıştır.
Ondukuzuncu asra kadar değişik tip ve gaye için
şamandıra yapılmıştır. Ondokuzuncu asırdan itibaren
denizde kıyısı olan devletler tarafından şamandıralar
hakkında bir sistem uygulanması için çeşitli fikirler
ortaya atılmış nihayet 1936’da Cenevre’de toplanan
Milletler Cemiyetinde konu tekrar ele alınıp, tesbit
edilen hususlar bir kararla açıklanmıştır.
Denizcilikte kullanılan şamandıraların dışında
özel maksatlar için de şamandıralar yapılmıştır. Bunlar
şöyle sıralanabilir.
1- Can Kurtaran Şamandırası: Gemilerde denize
insan düştüğü zaman el veya mekanik bir mekanizma
ile denize atılırlar. Şamandırayı denize atma esnasında,
‘ şamandırada bulunan fosfor kutusunun
kapağı açılacağından geceleri fosforun suyla temasından
alev, gündüzleri de beyaz bir duman çıkararak
şamandıranın yerini belli eder.
2- Petrol Yükleme Şamandırası: Boru konstrüksiyonu
ile deniz yüzeyinde yükleme yapabilmek için açık denizlerde denizden petrol çıkarma yerlerinde
kullanılır.
3- Balıkçılıkta Kullanılan Şamandıralar: Genelde,
küçük saç, plastik ve mantardan yapılır. Oltacılıkta
iğnenin belirli bir seviyede tutulması için küçük
şamandıralar kullanılır. Çift kayıkla ağ atılırken,
ağların lüzumlu yerlerinde küresel ve mantar şamandıralardan
istifade edilir.
4- Batık Gemi Şamandıraları: Bu şamandıralar
deniz kazasını belirlemek için yeşil boyalı, silindir
veya küre şeklindedirler. Üzerine İngilizce gemi
kazası anlamına gelen Wreck kelimesinin baş harfi
“W” yazılır.
5- Askeriyede eğitim sahalarında sarı renkte
şamandıralar kullanılır.
6- Kanalizasyon bölgeleri ve kirli sahalar, üst
yansı san alt yansı siyah olan şamandıralarla
belirlenir.
7- Fabrikalarda ve evlerde suyun emniyetli şekilde
kullanılmasını sağlamak gayesiyle yine şamandıralar
kullanılır.
8- Herhangi bir sebeple korunmaya alınmış olan
mahaller san renk şamandıralarla belli edilirler.