demos

(Yunancada “halk”), Eski Yunan’
da, kent-devleti (polis) dışında kalan taşra
bölgesi ya da köy. Demos terimi Latincedeki
pleb gibi, sıradan halkı belirtmek için de
kullanılırdı. Kleisthenes’in Atina’da gerçekleştirdiği
demokratik reformla (İO 508/
507), Attika’daki(*) demos’lara yerel yönetimde
ve devlet yönetiminde yer verilmeye
başladı. Böylece 18 yaşını geçmiş bütün
erkekler yerel demos’larına kaydolma yoluyla
yurttaşlık statüsü ve hakları elde
ettiler.
Attika’daki demos’lar kendi kolluk kuvvetleri,
arazileri, kültleri ve memurları olan
yerel birimler biçiminde örgütlenmişti. Demos’s
ilişkin sorunlar bütün üyelerin katıldığı
toplantılarda görüşülür ve mülkiyet
kayıtları vergilendirme amacıyla düzenli bir
biçimde tutulurdu. Atina’daki boule’nin(*)
üyeleri (bouletai) her demos’ tan nüfusuyla
orantılı olarak seçilirdi. Demos’ların büyüklükleri
birbirinden oldukça farklıydı. İO 5.
yüzyılda yaklaşık 150 olan demos sayısı daha
sonra 170’in üstüne çıktı. Ortalama bir
demos, boule’de üç üyeyle temsil edilir, bu
sayı en büyük demos için 22’ye kadar
çıkabilirdi.
Helenistik Dönemde ve Roma yönetimi
sırasında yerel alt bölümleri ifade eden
demos sözcüğü, İS 5. ve 6. yüzyıllarda
Konstantinopolis’teki (İstanbul) at yarışlarında
çekişen gruplar için de kullanılırdı