TANKER

TANKER, Alm. Tanker (m), Tankschiff(n). Fr. Pétrolier,
bateau-citerne (m). İng. Tanker. Okyanuslarda işleyen,
genellikle sıvı olmak üzere büyük yükler taşıyan bir
deniz aracı. Taşıdığı başlıca yük, petroldür. Küçük tankerler
yakın mesafelerde ve nehirlerde kullandır. Büyük
tankerler ise Ortadoğu, Kuzey Afrika, Venezuela gibi
ana petrol üretim bölgeleri ile ABD, Batı Avrupa ve
Japonya gibi ana satış bölgeleri arasında çalışır. U zak
mesafelerde ekonomik bir nakliyat vasıtası olduğundan
tankerlerin büyüklüğü gittikçe arttı. En yenileri, nükleer
uçak gemisi U.S.S. Enterpirse’nin üç katı büyüklüğündedir.
Bir tanker ne kadar büyük olursa taşıma masrafları
da o kadar az olur. Çünkü m otor gücü ve tayfa
ihtiyacı tankerin petrol taşıma kapasitesi kadar çabuk
artmaz.
Tankerlerin dünyaca bilinen büyük tiplerinin herbirinin
312.000 ton kapasiteleri vardır. Bunların ilki
“İrlanda Dünyası” isimli 1968’de Japonya’da bir Amerikan
şirketi için yapılan tankerdir. Uzunluğu 345 m.
olup, eni 53 m.dir. Su altı derinliği ise 24 m .’dir. Seyir
hızı saatte 27 km.’dir. Toplam tayfa sayısı 51 kişidir.
Yük yeri; baş kısımda bir depo, geminin sekiz merkez
depo ve yanlarında 16 yan depodan ibarettir. M otor
kabininin yanındaki üç küçük depoda ise geminin kendi
yakıtı vardır. Güvertenin üstündeki büyük bir boru
sistemiyle bütün depoların doldurulması veya boşaltılması
sağlanır. Güçlü pom palar vasıtasıyla depoların
dolması 24-36 saatte, boşalması ise 36-40 saatte olur.
Çoğu tankerlerde olduğu gibi bütün denizcilik aletleri
ve denizciler kıçta, motorun üzerindeki büyük ve ihti­
şamlı kısımda bulunur.
, Tankerin büyüklüğü limanlardaki su derinliğine ve
kritik su yollarına bakılarak tesbit edilir. Süveş Kanalı­
nın ağırlık sının 70.000 ton olduğundan, daha büyük
tankerler, 1967’de İsrail-Arap savaşından önce bile
O rtadoğu’dan aldıkları petrolü Afrika’nın güneyinden
dolaştırarak Avrupa’ya taşırlardı. Basra Körfezinden Japonya’ya petrol taşıyan tankerlerin
büyüklükleri 18 m. derinlikteki Malacca şeridiyle
sınırlandırılmışlardır. Bu yolla gidenlerin en
büyüğü 206.000 ton ile geçen İdemitsu M aru’dır.
Dünya çapında büyüklükteki tankerler Kuveyt’den
İrlanda’ya ham petrol taşıdar. İrlanda’ya gelen petrol
buradan Avrupa’nın diğer rafinerilerine gemilerle taşı­
nır.
Petrolün deniz yoluyla ulaşımı Birinci Dünya
Harbi’nden sonra kullanılmaya başlanmış ve 1939’dan
sonra çok fazla yayılmış, artık petrol deniz vasıtısayla
nakledilir hale gelmiştir.
Büyük tankerlerin geli^neleriyle birlikte birçok
meseleler meydana gelmiştir. 1967’de Birleşlik Yakıt
Şirketi’ne ait Torrey Conyen tankeri, İngiltere civarında
batmıştı. Tankerin taşıdığı 120.000 ton petrol İngiliz ve
Fransız sahillerine yayılarak dünyayı, tankerlerin tehlikeleri
hakkında, ikaz etti. 1969’dayeni yapılmış 200.000
tonluk üç tanker yüksüz Basra Körfezine dönerlerken
depo tem izlem e an ın d a çıkan bir kıvılcım la
patlamışlardı.
Kuru Yük Tankerleri: İlk tanker yapıldığından itibaren
tankerlerle yük gemileri arasındaki fark belirmiştir.
Fakat katı yükün taşınması ve temizlenmesine yardımcı
olan makineler vasıtasıyla depo temizleme metodları
meydana gelmiş ve bu farklılık ortadan kalkar gibi
olmuştur. Yeni tankerler hem sıvı hem kuru taşıyacak
biçimde yapılmış ve böylece bir yöne giderken yakıt,
diğer yöne giderken de katı madde taşınması
sağlanmıştır.