BULAŞICI HASTALIKLAR

BULAŞICI HASTALIKLAR, Aim. Anstecken’ie
Krankheiten (f.pl.), Fr. Maladies (f.pl.) contagieuses,
İng. Contagious diseases. Hastalık yapıcı herhangi bir
yolla insana geçme özelliğindeki mikroorganizmaların veya
parazitlerin vücuda girmesiyle ortaya çıkan hastalıklar.
Hastalığı yapan organizmalar, virüsler, bakteriler,
riketsialar, mantarlar olabilir. Bütün bulaşıcı hastalık lar bir veya birkaç yolla insana geçebilme özelliğindedir.
İnsandan insana, hayvandan insana bulaşmalar
olduğu gibi, topraktan insana da bulaşma husule gelebilir.
Bulaşma şekillerinden başlıcaları şunlardır:
1) Aksırırken, öksürürken, konuşurken ağızdan
çıkan damlacıkların başkası tarafından teneffüs edilmesi.
Verem, boğmaca ve çeşitli solunum yolu hastalıkları
bu yolla bulaşırlar.
2) Direk deri teması ve cinsi temas ile bulaşabilir.
3) Hastanın kullandığı çamaşır, yatak eşyası ve yiyecek
eşyaları gibi malzemeler vasıtasıyla.
4) Hayvanların insandan insana veya hayvanlardan
insana hastalık taşımasıyla. Bunun en canlı örneği anofel
cinsi sivrisineklerin taşıdığı sıtmadır. Yine aynı
şekilde güvercinler “psittakoz” hastalığını taşırlar.
5) Hastalandırıcı mikroplarla kirlenmiş yiyecekler
ve içeceklerin alınmasıyla. Suyla bulaşan hastalıkların
başlıcaları tifo, dizanteri, kolera, paratifo olarak sayılabilir.
Yiyeceklerle de besin zehirlenmeleri ve gasteroenteritler
meydana gelebilir.
6) Hastalıklı bir anneden hamilelik sırasında veya
doğum esnasında bebeğe hastalık bulaşabilir. Frengi,
kızamıkçık, gonore konjonktiviti (belsoğukluğu mikrobunun
yaptığı göz iltihabı) bu yolla bulaşabilirler.
Kuluçka devresi: Hastalık yapıcı organizma vücuda
girdiği zaman üremeye başlar. Üreyerek hastalık belirtileri
ortaya çıkaracak sayıya gelmesi belli zaman alır.
Mikrobun vücuda girdikten hastalık belirtilerinin
ortaya çıkmasına kadar geçen „.zamana “Kuluçka
Devresi” denir. Kuluçka devresi mikrobun cinsine göre
çok değişiklik gösterir. Kolerada kuluçka dönemi birkaç
saat sürdüğü halde karaciğer iltihabının (hepatitis)
bir şeklinde 5-6 ay sürebilir.
Bir kişi mikrop tarafından hastalandırılınca vücutta
o mikroba karşı antikorlar (savunma maddeleri) yapılmaya
başlanır. Bu antikorlar hastalık geçtikten sonra
da vücutta mevcuttur. Aynı mikrobun ikinci bir saldırısında,
hazır olan antikorlar karşı koyarlar. Bir mikrobu
vücut tanıyıp ona karış antikor yapmışsa o mikrobun
daha sonraki girişlerinde ya hiç hastalık olmaz veya
hastalık hafif seyreder. Buna bağışık olma durumu
denir.
Suni olarak meydana getirilen bağışıklıkta kişiye
zayıflatılmış veya ölü mikroplar veya mikrop maddeleri
verilir. Bunlara karşı hastalık belirtileri oluşmaksızın
antikor teşekkül eder. Böylece kişinin hastalığa
karşı korunması sağlanır. Birçok hastalığa karşı kullanılan
aşılar böyledir. Aşılar her bulaşıcı hastalıkta tesirli
olmayıp, ancak belli sayıda hastalıkta tesirlidir.
Hastalığa yakalanma açısından daha şansız olanlar
(Daha çok yakalananlar) şunlardır:
– Bulaşıcı hastalıkların salgın olduğu yerlere
gidenler.
– 3 aylıktan daha küçük bebekler.
– Ailesinde bulaşıcı hastalık taşıyan kişi bulunanlar.
– Yaşlı ve yatalak olanlar.
– Kanser gibi bağışıklık sistemini felce uğratan bir
hastalığı olanlar.
– Bağışıklığı bastırıcı ilaçları kullananlar.
Bulaşıcı hastalıklarda bazı belirtiler vardır ki hemen
hemen bütün hastalarda bulunur. Bunlar, ateş, halsizlik,
iştahsızlık, başağrısı, genel vücut ağrıları olarak
sayılabilir. Bazı hastalıklarda döküntüler (Kızıl, kızamık,
çiçekte olduğu gibi) olabilir. Hazım sistemini tutan
hastalıklarda ise umumiyetle ishal vardır.
Her doğan çocuğu, zamanı geldiğinde aşı yaptırmalıdır.
Vücudu devamlı kuvvetli tutmalı, yeme-içmeye çok
dikkat etmelidir. Düzenli bir hayat sürmeli, sefaletten,
içki ve gece hayatından mutlak kaçmalıdır. Bulaşıcı
hastalık salgını olan yerlere mutlaka gitmek gerekiyorsa,
alınacak tedbirler ve yapılacak aşılar konusunda bir
hekime danışmalıdır. Temizlenmemiş veya kirlenmiş
yiyecekler yememeli, vücut temizliğine azami dikkat
göstermelidir. Ortaçağ Avrupası salgınlarla çalkalanırken,
İslâm ülkelerinde bulaşıcı hastalıklara daha seyrek
rastlanması, dinimizin temizliğe.verdiği önemden dolayıdır.
Bulaşıcı hastalıkların tedavisi çok çeşitli olup, hastalık
yapıcı mikrobun cinsine göre değişir. Penisilin ve
benzeri antibiotikler bakterilere karşı tesirlidir. Sıtma
gibi protozoon (tek hücreli canlı) cinsi mikroplarla oluşturulan
hastalıklar da çeşitli kimyevi maddelerden
müteşekkil ilaçlarla iyileştirilir. Virüs hastalıkları ise
antibiotiklerden etkilenmezler.
Belli başlı bulaşıcı hastalıklar:
Amipli dizanteri
Bel soğukluğu
Bruselloz
Çiçek
Difteri
Grip
Hepatit
Kızamık
Frengi
Kolera
Menenjit
Psittakoz
Sıtma
Su Çiçeği
Tetanos
Tularemı
Tüberküloz
Uyku hastalığı