BULDOZER

BULDOZER, Alm. Bulldozer (m), Fr. Bulldozer (m),
İng. Bulldozer. Toprak tesviyesinde kullanılan paletli
bir iş makinası. Ön tarafından düşey doğrultuda aşağı
yukarı hareket edebilen güçlü bir çelik kepçe vardır.
Buldozer bu kepçenin alt tarafındaki kesici bıçakla toprağı
parçalar ve kazıyarak kaldırır. Kaldınlan toprağı
kepçesi vasıtasıyla ileri doğru iterek sürükleyebilir.
Kepçe normalde yukarı konumda dururken toprak
yüzeyini kazımak için bir miktar aşağıya indirilir. Kepçenin
hareketi eskiden çelik kablolar vasıtasıyla sağlanırdı.
Bugün ise daha yaygın olarak hidrolik kirkolarla
tahrik edilmektedir. Kepçemin buldozerin hareket
yönüne olan konumuna göre dik ve eğik tipleri vardır.
Yan dozer denilen eğik tipte kepçeye sahip buldozerlerde
kazıyıp sürüklenen toprak kepçenin eğik tarafından
yana atılarak toprağın ön tarafda yığılması önlenir.
Günümüzde kullanılan gelişmiş tiplerde bıçağın buldozerin
hareket yönüne göre konumu istenildiği gibi değiştirilip
ayarlanabilmektedir. Ağırlıkları 4-40 ton
arasında değişen buldozerler güçlü bir (50-700 B.G)
dizel motorla donandığından yüksek bir itme ve çekme
gücüne sahiptir. Yol yapımı veya tarla açma gibi çeşitli
toprak tesviye işlemlerinde kullanılır. Silindir ve benzeri
diğer iş makinalarınm çekilmesi gayesiyle de kullanılabilir.
Engebeli arazilerin düzeltilmesi için çok elverişlidirler.
Toprak üzerindeki engebeleri, kazıyıp kaldırılan
toprağı sürükleyip yayarak ve çukur yerleri doldurarak
toprak yüzünün kabaca düzeltilmesini sağlarlar. Buldozerlerle
toprağın sürüklenerek taşınması ancak 20-30
metre gibi yakın mesafelerde iktisadi olarak yapılabilir.
Günümüzde yol yapımında buldozerlerin daha
gelişmiş bir tipi olan grayderler, geniş olarak kullanılmaktadır.
Bunlar lastik tekerlekli büyük boy araçlar
olup, paletli grayderlerin saatte 10 km. hızlarına karşılık,
bu araçlar saatte 50 km.ye varan hızlara çıkabilirler. Bu
dev tekerlekli yüksek araçların kepçeleri alt taraflarında
bulunur. Saatte 50 tona kadar malzemeyi kaldırarak
taşıyıp dağıtabilirler.