ÇUVAL

Giyim eşyası buğday, un ve benzeri maddelerin nakli ve
muhafazası için kullanılan yün ve kıldan yapılan eşya.
Günümüzde naylon ve başka maddelerden yapılanlara
da bu ad verilmektedir.
Çok eski zamanlardan beri çuvallar çeşitli şekillerde
yapılmış ve kullanılmıştır. Bilhassa Anadolu’da yörükler
arasında kullanılan, bulundukları yörenin özelliğini
gösteren nakışlı tipleri çok güzeldir. Gün geçtikçe azalan
ve kısa zamanda ortadan kalkacak olan göçerlikle beraber
bunlar da kaybolup gidecektir.
Çuvallar gerek malzeme, gerekse kullanıldıkları yerlere
göre iki grupta toplanırlar. Ala Çuval: Ala genel
anlamda renkli mânâsında kullanılır. Yünden dokunmuş
olup, renk ve nakış bakımından çok zengindirler.
Giyecek ve bu tür eşyalar için yapılırlar. Kıl Çuval: Kıldan
dokuma, hububat koymak için kullanılan çuvallardır.
Çeşitli yörelerde yünden yapılan ve değişik isimlerle
anılan çuvallar da vardır.
Ala çuvallar yörüklerin seyyar çulha dedikleri çadır
tezgahlarında dokunmaktadır. Kıl çuvallar aynı tezgahlarda
veya daha basidinde dokunur. Tezgahlara mutat,
ip ağacı, ipacı gibi isimler de verilmekedir.
Çuvallardaki nakışlar, ya yüzünde veya hemyüzünde
hem de arkasında toplanmıştır. Yüzde olanlarda;
nakışlar yatık geniş yollar içine sıralanmıştır. Bu
çeşit çuvallar çoğunluktadır, bunların arkası nakışsızdır.
Bazılarında boncuk ve püskül dizilerinde görülür.
İkinci gruptakilerde çuvalın önü ve arkası dikine bir su
halinde nakışlıdır.
Genel olarak bütün çuvallarda kalonlar vardır.
Bunlar çuvalın deve havutuna veya merkebin semerine
bağlanması içindir. Uçları püsküllü, kıldan ekseriya
siyah beyaz renkli dokunarak yapılır. Seyrek de olsa
başka renklerden de yapılanları vardır. Kolonlar
dokuma veya üzerindeki nakışa göre ayrıca isim alırlar.
Çuvalların büyüklükleri yörelere göre değişmekte
ise de genellikle standart olarak yapılmakta idi. Böylece
içine konan hububatın bir ölçeği olmaktadır. Ekseri
büyüklükleri bir deve yükü olarak hesaplanırdı. Yapılan
tetkiklerde büyüklerin 5-6 kile (bir teneke) hububat
alacak şekilde yapıldıkları görülmüştür. Bunların en
küçüklerinin 69X94 cm., en büyüğünün ise 80X144
cm.dır.
Çuvallar gerek dokunuşları, gerek nakışları gerekse
kolonları ile Anadolu’nun göçebe hayatını anlatan en
güzel örnekleridir. Üzerlerindeki motifler, nakışlar,
asırlar öncesi hayatın, geleneğin birer örnekleridir.
Özellik gösteren, sanat değeri olan ve her bakımdan görülüp incelenmeye değer sanat eserleridir.