WATERLOO MUHAREBESİ,

Birinci Napolyon’un
son muharebesi. Napolyon’un Rusya faciası
arkasından müttefiklere yenilmesi, tahttan feragat
etmesine sebep oldu. Elbe adasında ikâmete mecbur
edilen Birinci Napolyon, burada 100 gün kaldıktan
sonra kaçmayı başardı. 20 Mart 1815’de Paris’e vararak
imparatorluk görevine yeniden başladı. Müttefikler
Napolyon’un İmparatorluğunu kabul etmiyerek aralarında
anlaştılar. Buna göre; İngiltere, Prusya, Avusturya
ve Rusya Napolyon imparatorluktan uzaklaşıncaya
kadar 150.000 kişilik kuvvet vereceklerdi. Bir
müddet sonra toplam kuvveti 800.000’e çıkarmayı ve
Paris’e doğru harekete geçmeyi kararlaştırdılar.
Napolyon, Avsuturya ve Rus kuvvetlerinin gelmesinin
zaman alacağından müttefiklerin toparlanmasına
fırsat vermeden hareketi başlatmayı plânladı. Fransız
ordusu, yüzyirmibin asker ve beşyüzyetmiş top ile 15
Haziran 1815’de Belçika hududuna geçti. Napolyon,
Blücher kumandasındaki Prusya kuvvetlerini, 16 Haziran
1815’de Ligny muharebesinde yendi. Fakat, Prusya
kuvvetlerini imha edemedi. Blücher, Waterloo yakınındaki
Wawre’ye çekildi. Napolyon, Wellington kumandasındaki
İngiliz kuvvetlerini yerinden sökemedi. Wellington,
bölgenin keşfini yaptırdı. İngiliz kuvvetlerini
Brüksel yolunun iki tarafına mevzii aldırdı. Welling
ton’un müdafaa stratejisi, (Tek er kalıncaya kadar
burada bulunmanızı emrediyorum) emri esasınadayanıyordu. İngiliz ve Prusya kuvvetlerinin mevcudu
ikiyüzyirmibin asker ve beşyüz top kadardı. Müttefikler,
Viyana Kongresi’nde alınan karar kadar kuvvet
toplayamamışlardı. Bunda Napolyon’un ânî hareketinin
de payı vardı.
Waterloo Muharebesi, 18 Haziran 1815 tarihinde
öğleye doğru başladı. Sabah şiddetli bir yağmurun yağ­
ması, Napolyon’un taarruzunu geciktirdi. Ligny Muharebesinde
yenilen Blücher de Prusya kuvvetlerini
Waterloo’ya getirdi. Muharebe, karşılıklı taarruzla çok
şiddetli geçip, her iki tarafta can siperane muharebe etti.
Napolyon’un üst üste taarruzlarına ve taktiklerine, Wellington
çok iyi müdafaada bulunup, karşı taarruzu da
eksik etmedi. İngiliz kuvvetleri yorulunca, Prusyalı
süvarilerin taarruzu muharebenin istikâmetini değiştirdi.
Napolyon emrindeki kuvvetleri, kanatlardaki kumandanların
yardımına zamanında gönderemedi. Kanatlardaki
Fransız kuvvetleri ilerlemişse de, takviye
edilmediğinden, son hatları geçemedi. Prusyalılar’ın
taze kuvvetler ile taarruzunun neticesinde, Fransızlar
geriye çekildi. Prusyalılann amansız takibi Napolyon’
un geri çekilmesini bozgunla neticelendirdi. Fransızlar
çok kayıp verdi. Müttefikler zafer kazanmasına rağ­
men; muharebenin istikâmet değiştirmesi hususunda
Welington’un söylediği, (Kaybedilen bir harbten sonraki
en felâketli şey, kazanılmış bir muharebedir) vecizesi,
kayıplarının çokluğunu ve vaziyetlerinin fenâlığını
gösterir. Napolyon’un yenilmesine sebep; taarruzun
gecikmesiyle plânın tatbik edilmemesi, kumandanlarınzamanında emri yerine getirmemesi, değişen duruma
uyulmaması, kumandanların yardım talebinin karşılanmaması,
kendi’zekâsına güvenip akil hareket etmemesi
ve Prusyalılar’ın taze kuvvetler ile taarruza geçmesidir.
Waterloo Muharebesi; Fransızlar’ın yenilmesiyle
neticelendiği gibi; Napolyon’un da sonunu getirdi.
Napolyon’un Elbe’den kaçışından sonraki yüz günlük
iktidarı hezimetle neticelendi. St. Helena Adasına götü­
rüldü. Viyana Kongresi, 9 Temmuz 1815 tarihinde
imzalanıp, Fransa’nın aleyhine olacak şekilde Avrupa
Kıt’ası ve sömürgeler büyük devletlerce paylaşıldı.