Eski Türk kavimlerinden. Çince kaynaklarda
“Yüeh-ch’ih” olarak geçer. Tarihî kayıtlarda
K defa Milâttan Önce, Üçüncü yüzyılda rastlanır. Çin’
n kuzeyine hâkimdiler. Anayurtları Orta Asya’da
Tanrı Dağları ile Kan-su havalisi idi. Büyük ve Küçük
Yüe-çiler olmak üzere ikiye ayrılırdı. Milâttan Önce,
Üçüncü yüzyılda Çin’in Şansi ve Kan-su eyaletlerinde
kuvvetli bir devlet kurdular. Çinliler ile sıkı münasebette
bulundular. Çin kültürünü benimsediler. Millî
kıyafet ve dilleri ile Çinliler’e benzediler. Hunlular’ın
meşhur imparatorlarından Mete, Yüe-çiler’i M.Ö. 203
tarihinde mağlup etti. Yüe-çiler devleti yıkıldı. Çin’den
çıkarak Orta Asya’ya göçtüler. MakedonyalI İskender’
in Baktria/Belh bölgesinde kurduğu Grek hâkimiyetine
M.Ö. 166’de son verdiler. M.Ö. 129’da Türkistan’a yerleştiler.
Türkistan’da kuvvetli bir devlet kurdular. İran’
ın doğusunu ele geçirerek, Pardılar ile komşu oldular.
Partlar’a M.Ö. 127’de yenilince, beş ayrı beyliğe ayrıldı
lar. Bir asır birlik olamadılar. Kuşan Beyi Kucuhu,
merkezleri Belh olmak üzere, Yüe-çiler’i M.Ö. 25’de|
birleştirdi. Yüe-çiler’e Kusanlar denmeye başladı (BkzJ
Kusanlar). Yüe-çiler önce Çin kültürünü sonra da
Budizm inancını benimsediler. Bundan sonra Türklük
vasıflarını, benliklerini kaybedip, tarihten silindiler
YÜE-ÇİLER,
23
Oca