A Lİ F U Â D B A Ş G İL

Cumhuriyet devri Türk hukukçusu, profesör. Samsun’un Çarşamba kazâ- sında 1893 senesinde doğdu. Tahsilinin bir kısmım burada ve İstanbul’da yaptı. 1914’te Birinci Dünyâ Harbine katılarak dört yıl Kafkas cephesinde savaştı. Savaştan sonra 1920 senesinde Fransa’ya giderek Gronoble Üniversitesi Hukuk Fakültesinde lisansım tamamladı. Bundan sonra Paris’te bir taraftan doktorasını bitirmeye çalışırken, diğer yandan Şarbon Üniversitesi Edebiyât Fakültesi Felsefe Koluna devâm etti ve 1929 senesinde me- zûn oldu. Bu arada Paris Siyâsî ilimler Okulunu da bitirdi. Daha sonra Lahey Devletler Hukûku Akademisi Kurslarım tamamladı. Boğazlar Meselesine dâir teziyle 1928’de hukuk doktoru oldu.
Bu parlak ve muvaffakiyetli tahsil hayatından sonra 1929 senesinde yurda döndü. Önce Maârif Vekâleti Yüksek Tedrisat Umum Müdür Muâ- vinliğine, sonra Ankara Hukuk Fakültesi Esâs Teşkîlât Hukûku (Anayasa) profesörlüğüne getirildi. 1933 ders yılı sonunda, Dârülfünûnun ilgâsı ile, yeni üniversite kurulması sırasında Yüksek İktisâd ve Ticâret Mektebi Müdürlüğüne getirildi. Bunun yanında İş Hukûku profesörlüğünü yaptı. 1937’de Cenevre’de Hatay’ın bağımsızlığı için yapılan toplantıda Türk hey’etinin danışmanlığını yaptı. 1947 senesinde, Siyâsal Bilgiler Mektebi Müdürlüğüne ve Esas Teşkîlât Hukûku profesörlüğüne tâyin edildi. Berlin’de yapılan Devlet ve İdâre İlimleri Akademisi Kongresine, Alman Hükümetinin dâvetlisi olarak gitti. Bundan başka Beynelmilel İdâri İlim ler Enstitüsünün ilmî komitesi âzâsı sıfatıyla Enstitünün Nis, Madrid, İstanbul ve Lizbon kongrelerine iştirâk etti. Ayrıca Ali Fuâd Başgil, 1952’de Pakistan Ka- raçi’de, 1959’da Ürdün Kudüs’te toplanan Umûmî İslâm Kongrelerinden başka 1959’da Viesbaden Hukuk Kongresinde Türkiye’yi temsil etti. 1960 ihtilâlinden sonra siyâsete atıldıysa da bunun mizâcına uymadığını görerek vazgeçti. 17 Nisan 1967’de öldü. Eserleri: 1) Hukûkun Ana Mes’ele ve Müesseseleri. 2) Esas Teşkilât Hukûku Dersleri (I, II, III), 3) Din ve Lâiklik, 4) “La question des Detrois” (Ses origines, son evolution sasolution â la conference de Lausanne), 5) “La Vie Juridique des Peuples” (Türkiye Anayasası ve Siyâsî Rejimi : Türkçe – Fransızca) 6) Türkiye Siyâsî Rejimi ve Anayasa Prensipleri, 7) İlmin Işığında Günün Mes’eleleri, 8) Demokrasi Yolunda, 9) 27 Mayıs İhtilâli ve Sebepleri, 10) Gençlerle Baş- başa, 11) Türkçe Mes’elesi, 12) Hürriyet ve Demokrasi, 13) Cihân Sulhu ve İnsan Hakları, 14) Vatandaş Hakları ve Bunun Te’minâtı. 15) Seçim Sistemimizin Kıymeti ve Eksiklikleri, 16) Vatandaş Hak ve Hürriyetleri ve Anayasamızın Eksikleri.