A L İ F U Â D C E B E S O Y

Türk asker ve siyâset adamı. 1882’de İstanbul’da doğdu. Ferik İsmâil Fâzıl Paşanın oğlu, 93 Harbi komutanlarından Müşir Mehmed Ali Paşanın torunudur. 1902’de Harp O kulunu, 1905’te Harp A kadem isini bitirdi. 1907’de kolağası (önyüzbaşı) oldu. Rumeli’de, meşrûtiyeti yeniden kurmak için ordu içinde yapılan gizli çalışmalara katıldı. 1909-1911 yılları arasında Roma’da askerî ateşe olarak bulundu. Balkan Savaşları sırasında Yanya Savunmasında gösterdiği üstün gayret sonucu kaymakamlığa
Mi Fuat îebesoy.
yarbay) yükseltildi. Birinci Dünyâ Savaşında ön- e miralay (1915), Sina cephesinde İngilizlerin rellü’ş-Şeria saldınsma karşı gösterdiği başarılı sa- runmayla da mirlivâ (tuğgeneral) oldu. Kafkas re Filistin cephelerinde savaştı. Birinci Dünyâ Savaşının mağlûbiyet ile netî- :elenmesi ve vatanın düşman işgâline uğramasın- lan sonra Anadolu’nun kurtuluş hareketine katilli. Anadolu’da ilerleyen Yunan kuvvetleri karşımda ilk çete birliklerini kurdurarak savunma çepiçlerinin ortaya çıkmasında büyük rol oynadı. Si- ‘as Kongresi sonunda (9 Eylül 1919) Batı Anadolu Jmum Kuvâ-i Milliye Komutanlığına getirildi. TBMM açılınca (23 Nisan 1920) Ankara’dan mil- etvekili seçildi. 24-25 Haziran 1920’de teşkil olu- ıan Batı Cephesinin ilk komutanlığına getirildi. \ncak Yunanlılara karşı başlattığı bir taarruzun babasızlıkla neticelenmesi üzerine bu görevden alılarak Moskova büyükelçiliğine getirildi. 16 Mart 1921’de TBMM hükümeti adına Moskova Ant- aşmasını imzâladı. Ankara’ya döndükten sonra (2 iaziran 1922) TBMM ikinci başkanı seçildi. 1923’te ikinci defâ Ankara milletvekili olarak neclise girdi. 23 Ekim 1923’te meclisten izinli sayılarak, Konya’da 2. Ordu Müfettişliğine tâyin )ldu. Cumhûriyetin ilânı ile asker milletvekillerin- ien siyâsî ve askerî görevlerinden birini seçmeleri stendiği zaman Ali Fuâd Cebesoy, 30 Ekim 1924’te 2. Ordu Müfettişliğinden ayrılarak meclise löndü. 17 Kasım 1924’te Kâzım Karabekir Paşa, Refet Bele, Adnan Adıvar ve Rauf Orbay beyler- e birlikte Cumhuriyet döneminin ilk muhâlefet Dartisi olan Terakkiperver Cumhûriyet Fırkasını <urdu. 3 Haziran 1925’te partinin kapatılmasından sonra bir süre siyâsetten uzak kaldı. 15 Haziran 1926’da Kemâl Atatürk’e karşı girişilen İzmir Suikastıyla ilişkili, olduğu iddiâsıyla tutuklandı. İstiklâl Mahkemesinde görülen muhakemesi sonucu berâat etti.
1933’te Konya’dan milletvekili seçilerek yeniden meclise girdi. 1950 yılına kadar Konya ve Eskişehir milletvekilliği ile bu arada bayındırlık (1939-1943) ve ulaştırma (1943-1946) bakanlıkları görevlerinde bulundu. 1950 seçimlerinde Demokrat Parti listesinden bağımsız aday oldu. Önce Eskişehir, sonra da Demokrat Parti İstanbul milletvekili seçildi (1950-1960). 27 Mayıs ihtilâlinden sonra siyâsî hayattan çekildi. 10 Ocak 1968’de İstanbul’da vefât etti. Vasiyeti üzerine Geyve yakınında adını taşıyan kasabanın tren istasyonu yanındaki câmi avlusuna gömüldü.
Başlıca eserleri: Birüssebi-Gazze Meydan Muhârebesi ve 20. Kolordu, Millî Mücâdele Hatıraları, Moskova Hatıraları, General Ali Fuâd Cebesoy’un Siyâsî Hatıraları, Sınıf Arkadaşım Atatürk.