WALPOLE (Robert)

1. Orford kontu, İngiliz devlet adamı (Houghton, Norfolk, 1676 – Londra 1745). VVhig milletvekili (1701) ve hükümet “cunta” sı üyesiydi; (1708) torylerin tepkisi sırasında bu cuntayla birlikte gözden düştü (1710); Hanno- verliler ile birlikte yeniden iktidara geldi (1714). Utrecht pazarlıklarında sözcü (mart 1715) olarak eski tory milletvekillerinin suçlanmasını istedi. Ordular genel ödeme veznedarı görevini yaparken toplum borçlarının amortismanı için bir fon oluşturdu (1717) ama kısa bir süre sonra, kayınbiraderi Tovvnshend ile birlikte muhalefete geçti ve iktidarı James Stanhope ve Sun- derland kontu Charles Spencer tarafından yönetilen whig partisinin diğer kanadına bıraktı. Güney denizi şirketi mali skandali (1720), ordular genel veznedarlığı göreviyle yeniden iktidara getirilmesine neden oldu. Hazine’nin en önemli bakanı ve birinci lordu, Maliye bakanlığı şansölyesi olarak (nisan 1721) kendisinden mali bunalıma son vermesi istendi. Uygulanan korkutma ve rüşvet sayesinde 1722 seçimlerinden galip çıkan VValpo- le, onu Paris’te temsil eden erkek kardeşi Horace’ın tavsiyeleriyle (1723-1730), barış politikasının savunucusu oldu. Bu politika, Fransa’da Fleury’nin desteğini elde etti, fakat İngiltere’de Carteret’in muhalefe
Ch. Lenars-Atlas-Photo
tiyle karşılaştı ve Carteret iktidardan uzaklaştırıldı (1724). 1726’dan 1730’a kadar VValpole, ona karşı gelen vvhiglerin (Bath), Bolingbroke’un ve vatanseverlerin ortak muhalefetini ezdi; aynı zamanda kayınbiraderi Toyvnshend’i de; İngiltere’nin, Avusturya ve ispanya üzerindelî galibiyetini kabul ettirdikten (1725-1727) ve ispanya’nın Cebelitarık ile Menorca’yı vermeyi onaylamasından sonra (Sevilla antlaşması, kasım 1729) iktidardan uzaklaştırdı (1730). VVhig çoğunluğu tarafından istenen barışa dönüşü kolaylaştırdıktan sonra (1731), George ll’nin engellemelerini aşan VValpole, 1742’ye kadar İngiltere’yi sorunsuz yönetti. Bugünkü britanya parlamenter rejiminin temellerini attı: buna göre kral hükümdardır, ama yönetimi bir başbakanla onun kabinesinin üyelerine bırakılır ve bu kabinenin otoritesi, Parlamento’nun onayına bağlıdır. VValpole bu Parlamento’da, rüşvet ve kralın ona, gentry ile Hannover hanedanının anlaşmasına karşılık olarak tanıdığı “ krallık koruması” sayesinde, elverişli bir çoğunluk sağladı. Halkın bakısıyla VValpole’un mali kanun tasarısının geri çekilmesi (nisan 1733), Bath’ın sürekli suçlamaları, fransız-avus- turya yakınlaşması (1735-1738), George II ile bundan böyle VValpole’e karşı “boys” muhalefetini (Pitt, vb.) körükleyen VVales prensi arasında meydana gelen kopma (1737), sınai kapitalizminin gelişmesinden ve 1725-1740 arasındaki mübadele durgunluğundan kaynaklanan ekonomik rahatsızlık, Başbakanın durumunu zayıflattı. Liverpool ile Manchester tüccarlarının yönettiği ve İspanyol kolonilerinin britanya in- terlopuna tamamen açılmasını amaçlayan bir kampanyadan (1737) yararlanan muhalefet, Başbakanın fazla barışçı bulunan politikasına karşı, tüm eski hasımlarını bir araya getirdi. Kabine üyelerinden biri olan ve VValpole’den sonra iktidara geleceğini uman Newcastle, başbakanın karşı olmasına rağmen Cebelitarık’a bir filonun gönderilmesini sağladı (1738). Barışçı politikası artık küçük bir azınlığa hitap eden VValpole (şubat 1739), ispanya ile birleşen (1740) Fransa’ya karşı savaşa sürüklendi.
Wall Street (otta kesimde New York borsası)
Finlandiya ortaelçiliği, Fransa H i ‘ A
yönetmenliğini Raoul Watsh’ın yaptığı Hedel Burma’ dan (1945) bir sahne
Bu savaşta, Frederick II İle ittifak kurmaya boşuna çalıştı. ( — AVUSTURYA VERASET’ SAVAŞI.) Kendi kabinesinde azınlığa düşen ve Avam kamarasinda, mayıs -haziran 1741 seçimlerinden sonra ancak on oyluk bir çoğunluğa sahip olabilen VValpole, ayrıca George ll’nin hannoverli bakanlarının Fransa ile yakınlaşması (eylül 1741 konvansiyonu) ve ancak üç çoğunluk oyuyla reddedilen bir suçlamayla karşı karşıya bırakılarak yıpratılmasıyla istifa etmek zorunda kaldı (13 şubat 1742). Orford lordu unvanıyla Lordlar kamarasina alınan VValpole, o zamandan ölümüne kadar Carteret-Nevvcastle hükümetine muhalefet etti.