İSLÂM’IN IŞIĞINDA GÜNÜN MESELELERİ

s a h i b i d e o n a z a r û r e t h a l i n d e m u h t a ç b u l u n m a s ı n . B u n u n i ç i n ­
d i r k i H z . Ö m e r ( r .a .) k ı t l ı k y ı l ı n d a h ı r s ı z l ı k c e z a s ı n ı d u r d u r ­
m u ş , t a t b i k e t m e m i ş t i r . B a z ı k i m s e l e r H z . Ö m e r ’i n b u t a s a r r u ­
f u n u , n a s k a r ş ı s ı n d a b i r i ç t i h a d t e l â k k i e d e r e k g a y r – i s a h i h s a n ­
m ı ş , b ö y l e o l d u ğ u n u i d d i a e t m i ş l e r d i r . B u n u n k a r ş ı s ı n d a b a z ı
k i m s e l e r d e H z . Ö m e r ’i n b u t a s a r r u f u n u , z a m a n m d e ğ i ş m e s i y l e
h ı r s ı z l ı k c e z a s ı g i b i k e s i n n a s s a d a y a n a n h ü k ü m l e r i n b i l e d e ğ i ­
ş e b i l e c e ğ i n e d e l i l s a n m ı ş l a r d ı r . B u i d d i a v e z a n l a n n i k i s i d e h ü ­
k ü m s ü z v e i s a b e t s i z d i r ; ç ü n k ü g e r ç e k b u n l a r ı n v e o n l a n n s a n ­
d ı k l a r ı n d a n b a ş k a d ı r . H z . Ö m e r ’i n y a p t ı ğ ı c a i z o l a n b i r i c t i h a d –
d ı r ; ç ü n k ü b u , n a s l a r m k a r ş ı s ı n d a v e o n l a n i l g â v e i p t a l e d e n
b i r i c t i h a d o l m a y ı p , n a s s ı n u y g u l a m a s ı i l e a l â k a l ı b i r i ç t i h a d –
d ı r . B u n u n a ç ı k l a n m a s ı n a g e l i n c e : U m u m î a ç l ı k h a l i n d e h e m e n
h i ç b i r h ı r s ı z b u l u n m a z k i b a ş k a s ı n ı n m a l ı n ı , a ç l ı ğ ı n ı g i d e r m e k
v e ö l ü m d e n k u r t u l m a k i ç i n a l m ı ş o l m a s ı n . B ö y l e o l u n c a d a o –
n u n h ü k m ü , d a h a ö n c e a ç ı k l a d ı ğ ı m ı z , b a ş k a s ı n ı n m a l ı n ı a l m a ­
s ı n a i z i n v e r i l m i ş d a r d a k a l a n k i m s e g i b i d i r ; d o l a y ı s ı y l a d a c e ­
z a g e r e k m e z .
« H z . Ö m e r n i ç i n h ı r s ı z l a r ı n m u h a k e m e e d i l m e s i n i , z a r û r e t
h a l i s a b i t o l a n l a r ı n a f f e d i l m e s i n i , s a b i t o l m a y a n l a r ı n i s e c e z a ­
l a n d ı r ı l m a s ı n ı e m r e t m e d i ? » d e n e b i l i r . B u n a c e v a b ı m ı z ş u d u r :
U m u m î k ı t l ı k v e a ç l ı k h â k i m o l d u ğ u i ç i n , h e r h ı r s ı z h a k k ı n d a
d a r d a k a l m a ş ü p h e v e i h t i m â l i m e v c u t t u r . H a d l e r ş ü p h e b u l u ­
n u n c a d ü ş e r , t a t b i k e d i l m e z ; n i t e k i m h a d i s b u n u a ç ı k ç a i f a d e
e t m i ş t i r . H e r h a n g i b i r h ı r s ı z h a k k ı n d a b u ş ü p h e n i n t a h a k k u k u
ü z e r i n d e b i r ş ü p h e b u l u n s a b i l e « ş ü p h e , m a z n u n u n l e h i n d e t e f ­
s i r e d i l i r .» B u s e b e p l e h a l k ı n a ç l ı k , k ı t l ı k v e s ı k ı n t ı l a r i ç i n d e
y ü z d ü ğ ü b i r z a m a n d a o n l a n m u h â k e m e l e r l e m e ş g u l e t m e y e i h ­
t i y a ç y o k t u r .
H z . Ö m e r ’i n , H â t i p b . E b î – B e l t e ’a ’n ı n k ö l e l e r i m e s e l e s i n d e
y a p t ı ğ ı d a a y n ı n e v i d e n b i r t a s a r r u f t u r . K ö l e l e r b i r i s i n i n d e v e ­
s i n i ç a l m ı ş l a r d ı , a d a m o n l a n y a k a l a y a r a k H z . Ö m e r ’e g e t i r d i ,
k ö l e l e r h ı r s ı z l ı k y a p t ı k l a n n ı i t i r a f e t t i l e r . H z . Ö m e r ö n c e o n l a r
ü z e r i n d e h ı r s ı z l ı k c e z a s ı n ı t a t b i k e t m e y e n i y e t l e n d i , s o n r a b u n ­
d a n v a z g e ç t i v e ç a ğ ı r t m ı ş o l d u ğ u A b d u l l a h b . E b î B e l t e ’a ’y a ş ö y ­
le h i t a p e t t i : «Dikkat et! Eğer bilmeseydim ki siz bunları çalıştırıp
aç bırakıyorsunuz -ki Allah’ın haram kıldığı bir şeyi yeseler
onlar için helâl olur- eğer bu durumu bilmeseydim ellerini
keserdim.» (