WİNCKELMANN

(Johann Joachim), alman sanat tarihçisi ve arkeolog (Sten- dal, Brandenburg, 1717 – Trieste 1768). Halle ve Jena’da eğitim gördükten sonra, kont Bünau’un kütüphanecisi oldu; ka- tolikliği benimsedi (1754) ve kardinal Al- bani’nin kütüphanecisi, sonra antik Roma yapıtları yöneticisi (1763) ve Vatikan’ın kütüphanecisi olacağı Roma’ya gitti (1755). Trieste’de, eski altın paralarını görüp almak isteyen Archangeli adlı biri tarafından öldürüldü. Özgürlük ve güzellik idealini dile getiren klasik yunan sanatının savunucusuydu. Belirli yasalara bağlı olarak doğan, yaşlanan ve ölen canlı bir varlığın evrimini de bilimsel olarak Hegel’den önce inceleyen ilk kuramcılardan biridir. Bununla birlikte, uygarlıklar arasındaki sanatsal etkileşimleri yadsıyarak, bir dönemin ve bir halkın yapıtlarını (yunan heykelciliği), yerli ve kapalı ürünlermiş gibi ele aldı. Les- sing, Laokoon polemiğini kısmen ona karşı yazdı. Başlıca yapıtları: Gedanken über die Nachahmung der gziechischen VVez- ke in der Malezei und Bildhauerkunst (Yunan heykel ve resim yapıtlarının taklit edilmesi üzerine düşünceler) [1755]; Gesc- hichte der Kunst des Altertums (Antikçağ’ da sanat tarihi) [1764]; Abhandlung von der Fâhigkeit der Emptindung des Schö- nen in der Kunst (Sanat yapıtlarında güzeli hissetme yeteneği üzerine) [1769], Bu yapıtlar, yeniklasik akımın gelişimine katkıda bulundu.