TOPRAK MÜLKİYETİ VE ÖŞÜR

1. A’yân: Ayn kelimesinin cem’i olan bu kelimeden maksat gözle görülen, elle tutulan maddi eşyadır ve menkûl, gayr-i menkûl olmak üzere ikiye ayrılır. 2. Menâfi: Menfaat kelimesinin cem’i olup a’yândan hâsıl olan faydayı ifade etmektedir; evde oturmak, arâziyi ekip biçmek, vasıtayı kullanmak gibi. 3. Hukuk: Haklar, içme, sulama, yoldan geçme, kat çıkma, velâyet haklan gibi. Eğer mülkiyet hakkı bir şeyin hem kendisi (zâtı, aynı, rakabesi) hem de menfaatini ihtiva ediyorsa burada «tam mülk ve mülkiyet» ten bahsedilir. Mülkiyet hakkı yalnız ayn veya sadece menfaat üzerinde bahis mevzûu ise «nâkıs mülkiyet» durumu mevcut demektir. Bir dükkân veya tarlanın sâhibi onun tam mâliki; bunlann kiracısı ise nâkıs mâlikidir; daha uygun bir ifade ile birincisi tam mülkiyet, İkincisi nâkıs mülkiyettir. Her iki mülkiyet nev’inin elde edilme yollan ile özellikleri yekdiğerinden farklıdır. Bir şeye tam mülkiyet ile mâlik olan: 1 — Eşyanm aynı ve menfaatlerinin tümüne mâliktir; satmak, kiraya vermek, iğreti vermek (iâre), borca teminat olarak göstermek gibi her nev’i hukukî tasarruflannı, ancak başkalanna zarar vermek, kanunlara ve nizamlara aykm bulunmak hususlan kayıt altına alabilir, engeleyebilir. 2 — Mal sâhibi malından istediği zaman ve yerde, istediği şekilde faydalanır. 3 — Mülkiyet hakkı geçici olmayıp devamlıdır. Mal yok olmadıkça, satış veraset, hibe gibi bir sebeple başkasma intikal etmedikçe mülkiyet hakkı ve bunun icaplan devam eder. (4) Bu bilgilerin ışığı altında, İslâm’da toprak mülkiyetine bakacak olursak: Kur’ân-ı Kerim’de göklerin, yerin ve bunlarda olan her şeyin Allah’a ait bulunduğu, O’nun mülkü olduğu sık sık tekrar edilmektedir. (5) Bütün kâinatı yok iken var eden Allah elbette onun mâlik ve sâhibi olacaktır. Ancak O’nun maddeye ihtiyacı olmadığı da bir gerçektir. O, dünyayı, dünyâdakileri, âhireti, helâl kıldığı her nev’î nimeti kullan için yaratmış, onlann istifadesine terketmiştir.