H a y a t ı K o r u m a k İ ç i n :

55 — Hayatı korumak için meşru müdâfaa konusunda fukahâmn iki görüşü vardır; bu hususu İbn Teymiyye şöyle ifade etmiştir: «Bilindiği üzere bir kimsenin hayatına yönelen tecavüzü defetmesi caizdir, bu sünnet ve icmâ ile sabittir. «Kavga ederek önlemesi farz mıdır?» konusunda iki görüş ileri sürmüşlerdir; Ahmed b. Hanbel’den de her iki görüş nakledilmiştir.» (106) Ancak yine hanbelî fıkıh bilginlerinden İbn Kudame bu mesele hakkında, hanbelî mezhebine ait tek görüş zikretmiştir ki bu da «farz olmadığı» dır; herhalde kendisi bu görüşü tercih etmiş olacaktır. Şöyle diyor: «Bir kimsenin canı veya malı kastedildiğinde bizzat müdâfaa etmesi farz değildir.» Sonra bir itiraz ileri sürerek: «Denirse ki: Açlık zaruretine düşmüş kimse bu zarûreti giderecek bir şey bulursa onu yemesi -iki görüşten birine göre- farzdır dediniz; burada aynı hükmü niçin benimsemiyorsunuz?» buna şu cevabı veririz, diyor: «Çünkü onu yediği zaman başkasının canına kıymadan kendi hayatını devam ettirmektedir; burada ise kendini yaşatmak için başkasını öldürmesi gerekiyor, işte bunun için müdâfaa farz değildir.» (107) er-Remlî’nin zikrettiğine göre şâfiî mezhebinde de bir müslümanı öldürmek üzere saldıran kimseye karşı saldırıya uğrayanın müdâfaa etmesi farz değildir; hatta teslim olması sünnettir. (108) Hanefî mezhebinden İmam Cessâs saldıranı öldürmeye mal olsa bile müdâfaanın farz olduğunu ileri sürmüş ve mezhebine ait başka bir görüş zikretmemiştir. Cessâs bu görüşünü şöyle ta’lîl etmiştir. Saldıran «bâğî»dir; Allah Teâlâ bâğîler ile savaşmayı emretmiştir. Merhum şöyle diyor: «Bir kimsenin öldürmek üzere saldırdığı şahıs imkân bulursa saldıranı öldürmek mecburiyetindedir; imkân bulduğu halde onu öldürmemesi caiz değildir. Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: «Eğer mü’minlerden iki grup birbiriyle savaşırlarsa aralarını düzeltiniz; eğer biri diğeri üzerine saldırırsa (bağiy), saldıranlara karşı -Allah’­ ın buyruğuna dönmelerine kadar- savaşınız… (el-Hucurât: 49/9).» Bu âyette Allah Teâlâ saldıranlara (bâğîlere) karşı savaşı emretmiştir; haksız olarak bir kimseyi öldürmeyi kastetmekten daha büyük bağiy olmaz.» (109)