SÜDDİ-I KEBÎR (ismâil bin Abdurrahman)

Tâbiînin tefsîr ve hadîs âlimlerinden. Adı İsmâil bin Abdurrahmân bin Ebî Kerîme’dir. Künyesi, Ebû Muhammed el- Kureşî, lakâbı Süddî-i Kebîr’dir. Lakâbıyla meşhûrdur. Bu lakâbı Küfe Câmi-i şerifi süddesinde (ya’nî gölgesinde) çok bulunması veya Medîne-i münevveredeki südde mahallinde oturmasından verildiği bildirilmektedir. Babası İsfehanlı olup, kendisi Hicaz’lıdır. Küfe’de otururdu. Doğum yeri ve târihi bilinmemesine rağmen, 127, 128 (m. 745; senesinde vefât ettiği rivâyet edilmektedir. Eshâb-ı kirâmdan Abdullah bin Abbâs, Enes bin Mâlik, Ebû Hüreyre; Tâbiînden, Ebû Abdurrahmân es-Sülemî, Atâ bin Ebî Rebâh, İkrime ir.anhüm) gibi, âlimlerden ilim tahsil etti. Kendisinden de Tâbiînden
İslim İlimleri Ansiklopedisi 3 7 3
İ
SÜFYÂN BİN UYEYNE
‘KK’
w®
Sevri, Şu’be bin Haccâc, Ebû Avâne, Ebü Bekir bin Iyâş (r. anhüm) ilim öğrendi. Abdullah bin Abbâs, Abdullah bin Mes’ûd’ dan (r. anhüm; rivâyet yoluyla yazdığı, talebesi Esbât bin Nasrân el-Hemedânî’ nin haber verdiği bir tefsiri vardır. Yine Ebû Sâlih ve Ebû Mâlik vâsıtalarıyla Abdullah bin Abbâs’a ve Mürr vâsıtasıyla da Abdullah bin Mes’ûd’a (r.a.; nisbet edilen tefsirini, Ebû Ca’fer Muhammed bin Cerir-i Taberî tefsirinde Esbât vasıtasıyla nakl eder. Mürr yoluyla gelen rivâyetleri de Hâkim Müstedrekinde toplamıştır. Müfes- sirlerden tbni Ebî Hâtim, Süddî-i Kebîr’den şöyle bir rivâyette bulunur. Kureyş kabilesi erkek evlâdı kalmayan kimse hakkında; “falan zürriyetden mahrum kaldı ma’ nâsında “Betene fülân ün” derlerdi. Peygamber efendimizin de oğullan vefât etti. As bin Vâil; Muhammed zürriyetten mahrum kaldı, dedi. Bunun üzerine Kevser sûresi nâzil oldu. Meâli şerifi şöyledir; “(Ey Resûlüm,, gerçekten biz sana (Cennetteki Havz-D kevseri, pek çok hayırları verdik. O halde, (buna şükür olarak; namaz kıl ve kurban kesiver. Doğrusu, sana (evlâdsız, nesli kesik deyip, dil uzatandır, hayırsız nesli kesik…”
1) Tabakât-ı müfessirin cild-1, sh-109 2) Mlzân-ül-i’tidâl cild-1, sh-236 3) Tehzib-üt-tehzîb cild-1, sh-313