PETİPA

(Marius), fransız dansçı, kore- graf ve bale yöneticisi (Marsilya 1818 – Pe- tersburg 1910). Joseph Lucien Petipa’nın kardeşi. Babası Jean Petipa’nın sınıfında dans ve müzik öğrenimine başladı. Daha sonra Auguste Vestris’ten de ders aldı. Bordeaux operası’nda ve Madrid Krallık tiyatrosu’nda dans etti; davet üzerine 1847’de Petersburg’a gitti ve yaşamının sonuna değin orada kaldı. 1858’de Çarlık dans okulu’nda öğretmenliğe getirildi, ertesi yıl, Jules Perrot’nun ardından, Çarlık tiyatrosu’nda bale yöneticiliğine de atandı. İlk büyük başanyı, Th. Gautier’nin le Roman de la momie adlı yapıtından yararlanarak düzenlediği Firavunun kızı ile kazandı (1862). 1869’da Çarlık tiyatrosu’ nun dans ve sahne okulunu tümüyle denetimi altına aldı, burada fransız balesini benimsetti. Erkek dansına yeniden rağbet kazandıran Marius Petipa, artık yalnızca bir taşıyıcı olmayan erkek dansçı için sololar düzenledi; dansçı çiftini ön plana çıkardı. Çiftler için, eşlerden her birinin teknik olanaklarını değerlendiren çeşitlemeler ve pas de deux’ler yazdı. Petipa ile, saf dans ve ustalık gösterileri öne çıktı ve mim gölgede katdı. ülkeye gelen yabancı yıldızların etkisini slav ruhuyla bağdaştırmayı başardı. Daha sonra rus-dans okulu da, bu temel üzerinde biçimlendi. Petipa’nın Çaykovskiy ile işbirliğinden bir başyapıt doğdu: Uyuyan güzel (1890). Fındıkkıran’ı tasarladığında hastaydı, asistanı hev İvanoviç İvanov’un koregrafiyi tamamlamasına (1892) izin verdi. İVanov ile düzenlediği Kuğu gölü eksiksiz olarak ilk kez 1895’te sahnelendi. Bu arada Petipa, İvanov ve Cecchetti ile birlikte Külkedisi’ nin kdregrafisini yaptı (1893). Besteci Gla- zunov’un -müziği üzerirîe* Râymonda’yı (1898), J. Schenk’in müziği üzerine’Mavi sakşl’ı (1896) ve Riccardo Drigo’rtun müziği üzerine de Arlecchino’nun milyonları’nı (1900) düzenledi. 1906’da anılarını yayımladı.