AWACS

(Havadan Uyarı ve Denetim Sistemi), hava savunma amaçlı, uzun erimli radar gözetim ve denetim merkezi. ABD Hava Kuvvetleri tarafından, özel olarak düzenlenmiş “Boeing 707” uçaklarına yerleştirilecek biçimde geliştirilmiştir. Ana radar anteni, elips kesitli, orta noktasındaki derinliği 1,8 m ve çapı 9 m olan dairesel bir rotodomun içindeki döner tablaya yerleştirilmiştir. Alçaktan uçan uçakları 200 deniz millik (370 km) bir alan içinde, yüksekten uçan hedefleri ise çok daha uzaklardan saptayabilen, izleyebilen ve kimliğini belirleyebilen radar sistemi aynı zamanda deniz trafiğini de denetleyebilir ve her türlü arazi ve hava koşulunda görev yapabilir. Uçakta, düşman harekâtını değerlendirecek ve menzili içindeki her türlü hava aracının konumu ve ulaşılabilirliğini saptayacak yetenekte bir bilgisayar vardır. Düşman uçaklarının peşindeki dost hava araçlarına yardımcı olmayı sağlayan haberleşme sistemi, düşman tarafından algılanamayacak tek bir kanal üzerinden yayın yapar. Sistem hızla yer değiştirdiği için yayının, düşmanın bozucu radyo yayınları tarafından kanştırılabilmesi de çok zordur. ABD Hava Kuvvetleri E-3A adını verdiği AWACS’ı Taktik Hava Komutanlığı’na bağlı birliklerin yanı sıra Kuzey Amerika Hava Savunma Komutanlığı’nın (NORAD) etkinliklerini de denetlemek ve yönetmek amacıyla kullanmaktadır. NATO tarafından da kullanılmakta olan bu sistemin benzerlerini 1980’lerde İngiltere ve Sovyetler Birliği de geliştirmeye başlamışlardır.