Azikiwe, Nnamdi ;

(d. 16 Kasım 1904, Zungeru, Nijerya), Nijerya devlet başkanı (1963-66) ve milliyetçi bir siyasal partinin kurucusu. İbolara dayanan Güney Nijerya milliyetçiliğinin en tipik temsilcisi sayılır. Girdiği birçok meslek arasında gazetecilik ve bankacılık da vardır. Azikivve ilk eğitim ve deneyim birikimini büyük ölçüde ABD’de kazandı (1925-34). Birkaç yüksekokula devam etti ve Pennsylvania ve Lincoln üniversitelerinde lisansüstü çalışmalar yaptı. 1934’te Altın Kıyısı’na giderek bir süre gazete editörlüğü yaptıktan sonra 1937’de Nijerya’ya döndü. Burada bir dizi gazete kurdu ve doğrudan siyasete atıldı. Nijerya Gençlik Hareketi’ne katıldı; 1944’te, Nijerya ve Kamerun Ulusal Konseyi’nin (NKÜK) kurucuları arasında yer aldı. İki yıl sonra NKUK’un desteğiyle Nijerya Yasama Konseyi’ne seçildi. 1951’de bir Batı Nijerya partisi olan Yoruba Eylem Grubu’nun kurulması üzerine NKUK giderek güneydoğudaki İbolara dayanmaya başladı. Azikivve 1953 seçimlerinin ardından Doğu Eyaleti’nin kabine başkanı, daha sonra da başbakanı oldu. 1956’da devlet parasını önemli miktarda hisse sahibi olduğu bir bankaya yatırmakla suçlandı. Mahkemece kısmen suçlu bulunmakla birlikte, halk arasındaki desteğini korudu. Parti içindeki belirli bir muhalefete karşın NKUK’un bağımsızlıktan önceki 1959 federal seçimlere birleşik bir güç olarak katılmasını sağladı. Seçimden daha güçlü çıkan Kuzey Halkları Kongresi ile geçici bir koalisyon kurduysa da, kilit bir makam olan başbakanlığı Kongre’nin önderi Abr.bakar Tafawa Balewa’ya kaptırdı. Senato başkanlığı, ardından genel valilik ve sonolarak da devlet başkanlığı gibi daha çok sembolik önem taşıyan görevler üstlendi. 1967-70 Biafra İç Savaşı’nda, önce kendi kabilesi olan İbolan destekledi; 1968’de Biafra’nın tanınmasını ve öteki Afrika ülkelerinin desteğini sağlamak amacıyla yoğun dış geziler yaptı. 1969’da saf değiştirip federal hükümetin yanında yer aldığı için bazı eleştirilere hedef oldu. Bu tarihten sonra, iktidar partisine muhalefet eden önderler arasında yer aldı; 1979’da, yeni kurulan Nijerya Halk Partisi’nin adayı olarak başkanlık seçimlerine katıldıysa da, başarı elde edemedi. Karizmatik bir kişiliğe sahip parlak bir konuşmacı olan Azikiwe’nin Afrika milliyetçiliği üzerine pek çok yapıtı vardır. İlk kitaplanndan biri olan Renascerıt Africa (1937; Yeniden Doğan Afrika) bunlann en etkilisidir.