Zeyd b. Sâbit, Vahiyleri imlâda üstaddı (28).
Vahiy yazmaktan başka işi yoktu (29).
Peygamberimizin devrinde Ensârdan Kur’ân-ı Kerîm’i başından sonuna kadar ezberleyen 4,6 zat arasında idi (30).
Zeyd b. Sâbit, Vahiyden başka, Hükümdarlara veyâ Şahıslara yazılacak yazılan da, yazardı (31).
5 — Hz. Ömer;
6 — Hz. Osman;
7 — Hz. Ali;
Vâkıdî’ye göre : Peygamberimiz, muâhede ve musâleha yaptığı zaman, bunlara âid yazılan Hz. Ali’ye yazdınrdı (32).
Hz. Ali, ayrıca, şahıslarla ügili yazılan (33) ve mülk Fermanlarım da, yazardı (34).
8 — Hâlid b. Saîd;
Hâlid b. Saîd, Besmele’yi ilk yazan zattı (35).
Peygamberimiz, şahıslara âid bir çok yazılarım ona yazdırmıştır (36).
9 — Zübeyr b. Avvam:
10 — Eban b. Saîd;
11 — Hanzala b. Rebî;
12 — Alâ b. Hadrâmî;
13 — Abdullâh b. Revâha;
14 — Mugîre b. Şûbe;
15 — Abdullâh b. Abdullâh b. Übey;
16 — Muaykıb b. Ebî Fâtıma;
17 — Muhammed b. Mesleme;
18 — Şurahbü b. Hasene; (37)
19 — Abdullâh b. Erkam;
Peygamberimiz, Hükümdarlardan gelen bâzı yazıları, Abdullâh b. Er-kam’a saklattınr, cevâbım yazıp mühürlemesini de, ona emrederdi.
Abdullah b. Erkam, son derecede emin ve güvenilir bir zattı.
Yanmda bulunan yazılan okumazdı.
Peygamberimize bir yazı geldiği ve : «Bunu, bana okuyacak, cevâbını da, yazacak kim var?» dediği zaman, Hz. Ömer gibi zatlar bulundu* ğu hâlde, Abdulllâh b. Erkam, atılarak : «Ben!» der ve emre hemen icabet eder, bunun için de, kendisi çok hoşa giderdi.
Hükümdarlara, Emirlere, Şahıslara bir şey yazılacağı zaman, Zeyd
b. Sâbit veyâ Abdullâh b. Erkam bulunmazsa, Peygamberimiz, onu yazmalarım yanmdaküere emrederdi (38).
Hz. Ömer ve Hz. Osman, onu, Beytü’l-mâl Amirliğine tâyin etmişlerdi.
Hz. Osman, hizmetine mukabü üçyüz bin dirhem vermek istediği zaman, Abdullâh b. Erkam, almağa yanaşmamış : «Ben, bu hizmeti, Allâh için yaptım. Ücret ve mükâfatım da, Allâh’a âiddir!» demiştir.
Hz. Ömer : «Ben, Abdullâh b. Erkam’dan daha çok Allâh korkulu kimse görmedim!» derdi (39).
20 — Hâlid b. Velîd;
21 — Abdullâh b. Sa’d b. Ebî Serh;
Mekke’nin fethinden önce gelip Müslüman olmuştu.
(Azîzün Hakim) yerine, (Alîmün Hakim) yazmayı Peygamberimize kabul ettirdiği bahanesiyle irtidâd edip Mekke’ye kaçmış ve : «Ben, Mu-hammed’i istediğim gibi, döndürürdüm!» diye iftirâ ve yaygaraya başlayınca, hakkında inen âyette : «Allâh’a yalan uyduran veyâ Allah’ın âyetlerini yalan sayandan daha zâlim kim var?
Zâlimler, felâh bulmazlar. (En’am: 21)» buyrulmuştur.
Abdullâh b. Sa’d, Mekke’nin fethinde Hz. Osman’ın şefâatiyle Müslümanlığa kabûl ve suçu affolunmuş, samimî bir Müslüman olarak yaşamış ve ölmüştür (40).
22 — Amr b. As;
23 — Ciiheym b. Salt;
24 — Muâviyeb. EbîSlifyan; (41).
Muâviye b. Ebî Süfyan, hem Peygamberimizle Araplar arasındaki yazışmalarda yazıcılık eder, hem de, Vahiy yazardı.
Ayetü’l-küraî, nâzil olunca, Peygamberimiz, onu çağınp yazdırmıştır (42).