RİN SANAYİDEKİ MA ALANLARI
veya mühendislik jeolojisi, yerüstü ve yeraltı ;’arak ortaya çıkan doğal afet tehlikelerinin ocaklarında, yeraltındaki maden stokla-
– s-nlemelerle, yapılan büyük bayındırlık iş-alanında güvenlik normlarının geliştirilme-;elışme gösterdi.
ayaç mekaniği, kayaçların özellikle yapısını .£Z Kayaçlarda incelenen özellikler şunlardır: köşeli, aşınmış, körelmiş, düzleşmiş, e.er . granülometri (büyükten küçüğe giden ■ : /,moloz, iri çakıl, orta boy çakıl, küçük boy … sevrek taş, lığ, balçık, çamur, kil), eriyebilir-:rru”en yoğunluk, gözeneklilik, bolluk, geçir-a. adar, geçirimsiz kayaçlar), yapışma, direnç :: a~. ezilgen, tıkız, hareketli), sürüklenmeye ve : ■ -: s:kıştırabilirlik, kesilmeye karşı direnç, plas-ıtrcpi, donmaya karşı duyarlık.
».syaçlan ve sanayi mineralleri
■ -..”ı-rı beri madenî hammadde kabul edilmiş . clarak veya kimya sanayii hammaddesi ola–pr. Örneğin fosfatlar (gübre olarak), alçıtaşı r “._e granülalar (kum, çakıl ve yassı çakıl) böy-ağır malzemelerin yanında bugün daha baş-;:3r.ır hale gelmiştir. Bunlar, kaolin, bentonit, se-rmi, daha global olarak ifade etmek gerekirse, i —meralleridir». Bu malzemelerin işleme mali-.; zr.adenlerinkinden daha düşük olduğundan, ._annın ilgisini daha çok çekmektedir. Bunun dı-: an da kimi zaman çok yüksek olabilmektedir.
– ten başına satış fiyatı, tuğla kilinin satış fiyatı-.irilmektedir. Kaolin özellikle kâğıt ve porselen ‘-r Fransa gibi kimi Avrupa ülkelerinde sayısı _<edi sahipleri ilginç bir sanayi pazarı oluştur-r.ayvanlara yataklık olarak attapüljit ve sepiyo-tjr. Ayrıca alıcıların beğeneceği görünümü ka-
– rlucin yapılacak yeni kumaşlar sünger taşıyla ; – tien geçirilmektedir.
-.. ir~eierinin bugün gelişmiş ülkelerde topraktan re anlayışına ve insanların yaşam düzeylerine etkisindedir. Bu nedenle her üretim uygulama-: • malzemelerin yerini tutacak daha düşük ma-
■ r.er araştırılmaktadır. Örneğin, beton hazırlama-rranülalar için, alüvyon kökenli çakıllar yerine, ; ~asıf kayaçlar kırılarak aynı nitelikte malzeme
– = zzı. Gerçekten de beton yapımında kullanılan ; aranan nitelikler, mineralojik ve kimyasal özel-
mekanik özelliklerdir. Aynı şekilde portland çi-
• malzemeler kullanılarak üretilebilir; önemli
– ağırlıklı kimyasal bileşiminin üretim normlarına i .-.islikle, killi toprak kaynağı (bu tür araziler tanır’ bakımıdan sıkıntı çeken bir çimento fabrika-
:: —js yerine riyolit ve/veya puzzolan türü volkanik
…..-. – r-nlar tarıma daha elverişsiz arazilerden elde
. – -aHlir. □
Nematoblastik doku. Amfiboller (120 derecelik dilinime sahip renkli mineraller) çizgi halinde ve birbirine paraleldir; kuvars kristalleri de (beyaz mineraller) çizgi halindedir.
“‘O
O.
ANATEKSİ
Aşırı başkalaşım veya palingenez adları da verilen bu süreç, yerkabuğunun oluşumunda, farklı jeolojik evrelerde sıkça rastlanan bir olaydır. Burada söz konusu olan, bazı kayaçların kısmen veya tamamen erimesidir. Gerçekten de genel başkalaşım veya başka bir deyişle gömülme başkalaşım! çerçevesinde gerçekleşen erimeye ana-tektik erime denir. Kimi zaman kilometrelerce derinliği olan tortul kütle havzalarında, en derin bölümler, levha binişmesi ve kabuklaşma süreci içinde anateksi evresine ulaşabilir. Bunlar daha sonra, dağ zincirlerinin içinde yükselmeleri sırasında erozyona uğramakta, dolayısıyla da görünür hale gelmektedir. Anateksi, dağ kalkanlarında olduğu gibi, kıvrılmış dağ zincirlerinde de çok büyük başkalaşım alanlarını etkilemiştir. Bu olay sonucu çoğu zaman, kısmî erime sonucu ortaya migmatitler çıkmış, erime tamamen gerçekleştiğinde de (ki buna ender rastlanır) granit yığınları oluşmuştur (bu granitlere, doğrudan magmadan kaynaklanan plütonik granitlere karşılık, anateksi granitleri denir). Hangi durumda ortaya çıkarsa çıksın, oluşan yeni kayacın kimyasal ve mineralojik bileşimi, granit özelliklerine sahiptir.
Anateksi, bir kayaç havzasında yer alan bazı başkalaşım kayacı türlerini seçici olarak etkiler. Bunlar, kimyasal bileşimi, eriyip granit oluşturmaya yatkın kayaçlardır (mikaşistler, gnays). Buna karşılık, bazlı kayaçlar (amfibolitler), kuvarsitler ve mermerler erimeye karşı dayanıklıdır. Dolayısıyla bunlara anateksi granitleri veya migmatitler içinde «iyi sindirilmemiş» kalıntılar şeklinde rastlanır.
Anateksi, kapalı bir sistem içinde basınçla, sıcaklıkla, var olan suyun miktarıyla ve kayaçların kimyasal bileşimleriyle denetlenebilir. Bu mekanizmalar, deneysel bireşim deneyleriyle saptanabilmiştir. Anateksi olayının 680 °C sıcaklık dolayında, katazon (potaslı silima-nit-feldispat izogradı) oluşturan arazilerin dönüşüm bölgelerinde başladığı hesaplanmaktadır.
Granololastik doku. Bu dokuda kuvars tanecikleri ile mika yaprakçıkları bulunur.
AYRICA BAKINIZ
►US Ay ve tutulmalar ►HH dağlar ve dağoluşumu
► EMsD değerli taşlar ►EMİ Dünya ►EMO erozyon ►İSM fosiller ►IB.ANSLI jeoloji
►E2S3 jeolojik zamanlar ►ESEfl jeomorfoloji ►S3HS kömür
► EMİ kristalografi ►IbInslI levha tektoniği ►EH maden ve taşocakları ►EMİ mağaralar ve obruklar ►IB.ANSU mineraloji
► EH petrol ve doğalgaz ►İB.ANSLİ yanardağlar
171
