KEDİ
Aslan, kaplan gibi yırtıcı hayvanlarla aynı familyadan olan kedi küçük boy etçil bir hayvandır. Eski uygarlıklarda kutsal sayılan kediye daha sonra şeytanî özellikler atfedilmiş, günümüzdeyse o da diğer evcil hayvanlar gibi gündelik yaşamımıza girmiştir.
Avrupa kellisi olarak da bilinen sokak kedisi, doğal melezleşmelerin sonucunda ortaya çıkmıştır.
İÇİNDEKİLER
KEDİ CİNSLERİ KEDİLERİN ÖZELLİKLERİ KEDİLERİN HASTALIKLARI KEDİ VE İNSAN TOPLUMU
Etçiller (Camivora) takımında yer alan kedigiller (Felidae) familyası aslan, kaplan gibi büyük vahşî hayvanlardan küçük ev kedilerine kadar pek çok türü içerir. Evcil kedi (Felis catus), Avrupa yabankedisi (F. silvestris) ile Afrika yabankedisinin (F. libyca) yakın akrabasıdır. Evcil kedi gerçek anlamda ayrı bir tür olmadığı için, bu üç tür bir üsttür sayılabilir. Evcil kedi özellikle, Ortadoğu’nun bazı bölgelerinde de rastlanan Afrika yabankedisine çok yakın bir türdür.
Evcil kedilerin bir kısmı doğaya dönerek yabanî kedilerle karışmış ve vahşî genler kazanmıştır. Günümüzde yaşayan evcil kediler, geçmişteki bu bölgesel etkileşimlere göre çeşitli gruplara ayrılmaktadır.
KEDİ CİNSLERİ
Kedigiller familyasında yer alan 36 kadar tü mflandırmalara göre bir, iki veya altı ayrı grup Kedigiller, Avustralya ve Antarktika dışında k dağılmış durumdadır.
Kedigillerde yuvarlak bir baş, dik kulaklar, yaşamına uyumun bir sonucu olarak dikey gözbebekleri vardır. Genellikle üstçenede 16, « üzere 30 diş bulunur. Üst ve alt yarı çenelerdi teren diş formülü şu şekildedir: K 3/3, KÖ 1/ Uzun ve güçlü köpekdişleri avlarını öldürme; her iki tarafında yer alan bir çift diş (üstçene< ve altçenedeki ilk büyük azı) kesme işlevi gı pütürlerle kaplı olan dil postu yalayıp temizk ayırmak ve sıvıları içebilmek için kullanılır, B( avı parçalayıp yeme sırasında başın ve dişleri] bağlı şoklara dayanmayı sağlayacak kadar kal On ayaklarında beş, arka ayaklannda dördf kedigiller, parmakları üzerinde yürüyen ha) mak veya kör parmak adı verilen beşinci paı tarafında, yukarda durur ve yürürken yere ba kalan bütün kedigillerin pençelerinde, içeri < içinde korunan sivri ve kıvrık tırnaklar bulur sayesinde tırnakların çabuk körelmesi önlenil ri ise daha az gelişmiştir ve tamamen geri çe rin çoğu arka ayaklarını ön ayaklarının az üzerine basarak yürürler.
Yabankedisi
Çalıkedisi adıyla da bilinen yabankedisi ya’dan Ispanya’ya, Fransa’dan Balkanlar’a ka yük bir bölümüne yayılmıştır. Genellikle ya) lardan oluşan ormanlarda veya karışık orma bankedilerine, tarlalarda ve tarlalarla ormanl rasdanır. Çok iyi sıçrayabilen bu hayvanlarc kuyruk hariç 50-65 cm’yi, yükseklik ise 30 cn dilere benzeyen çalıkedilerinin, gri-kahve ile şen ve sırt bölgesinde siyah çizgiler taşıya: Kuyruk ise türe özgü halkalı bir görünüştediı Erkekler ve dişiler genellikle ayn yaşar. Dişi geçen bir gebelikten sonra bir batında 3-4 yav yapmak için ağaç veya kaya kovukları, çalı çıı gibi gözden uzak yerler veya terk edilmiş yuv Küçük kemirgenlerle ve kuşlarla beslenen > lere saldırdığı ve tarlalara zarar verdiği için ‘ mez. Bu nedenle yabankedisi verdiği zararl; için olduğu kadar postu için de avlanmıştır. S, yu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı de koruma altına alınmıştır.
KEDİLERİN ÖZELLİKLERİ
Boyca bir miktar kısalmanın dışında, evcil lerinden ayıran en önemli özellik bağırsakla Bu değişimi açıklamaya yönelik varsayım, ev me alışkanlıklarının değişmesine dayanır; avl bir beslenmeden «artık»la beslenmeye geçen protein miktarı azalmış, bu durum ince bağı masıyla dengelenmiştir. Bu sayede protein si: nü olan aminoasitlerin maksimum emilimi Şehirde yaşayan kedilerin mide içeriklerinin cunda, küçük kemiricilerin ancak yüzde 3’lül duğu, beslenmenin geri kalan bölümünün çi dığı gösterilmiştir. Diğer taraftan birçok araş na göre kedilerin kuşları avlama oranı da çol Dişler, omurga ve pençeler kedilerin diğer ni oluşturur. Bütün kedigillerde olduğu gibi k yakalamaya ve parçalamaya yarayan dişler t Boyundan kuyruğun ucuna kadar uzanar kaslara bağlanmış durumdadır. Bu kaslar keı masını, kuyruğunu sallamasını, çömelmesini nu belirten hareketler yapmasını sağlar. Kedi ri zaman rahvan giderler; bu sırada önce bir ayaklarını, sonra diğer yandakileri aynı anda İlgili kas dinlenme halindeyken kedinin t: miş konumdadır; kas kasıldığı zaman ilgili k rır ve tırnaklar kılıflarından dışarı çıkar. Yaba da gözler çok duyarlıdır. Bu özellik sayesindı
184
