Eyyubi devletinin ve sülalesinin kurucusu (Tekrit, Irak 1137/1138-Şam, Suriye 1193). Suriye atabeyi Nurettin Zengi’nin hizmetine girerek Şam valiliğine getirilen Necmettin Eyüp’ün oğlu olan Selahattin Eyyubi, babası tarafından Haçlılarla savaşması için Fatımi halifesinin hizmetine verilen amcası Şirkûh’un yanında Mısır’a gönderildi ve Mısır’ın ele geçirilmesinde yararlık gösterdi. Şirkûh ölünce ordu tarafından komutan ilan edilip (1169), halife tarafından vezirliğe atanarak, Mısırlı ve Sudanlı şii askerlerin ayaklanmasını bastırdıktan sonra, fiili yönetimi ele aldı. Haçlıların Dimyat’a düzenledikleri saldırıları püskürtüp, karşı saldırıya geçerek Gazze ile Aila’yı ele geçirdi (1170). Halife Adil ölünce Eyyubi sülalesini kurup (1171), kendisini ölen (1174) Suriye atabeyi Nurettin Zengin’in mirasçısı sayarak, Şam’ı aldıktan sonra Nurettin’in dul eşiyle evlendi ve Suriye’nin kendisinde, Musul ile Halep’in Zengi sülalesinde kalması konusunda Zengilerle anlaştı. Haçlılara karşı Selçuklu hükümdar Kılıç Arslan l’le anlaşarak (1180), Nurettin Zengi’nin oğlu İsmail ölünce Halep’i de ele geçirdi (1183). Haçlıları yıllık vergiye bağlayarak dört yıllık bir barış antlaşması yapıp (1185), Trablusşam komutanının bu antlaşmayı bozması, bir müslüman kervanını yağmalaması ve artık vergi ödemeyeceğini bildirmesi (1187) üstüne, Türk-müslüman bütün savaşçıları çevresine toplayıp, bir Haçlı ordusunu Hattin’de yenerek Sa- miriye, Sayda, Beyrut, Akkâ, Gazze ve Kudüs’ü ele geçirdi (1187). Kudüs’te Mescidi Aksa’yı yeniden ibadete açıp, kuzeye doğru ilerleyerek, Sur, Trablusşam ve Antalya kaleleri dışındaki bütün toprakları aldı (1188). Üçüncü Haçlı seferi ordusunun önce Akkâ’yı, iki yıllık (1189-1191) bir kuşatmadan sonra da Yafa’yı (1192) ele geçirmesinin ardından, Haçiı ordusunun başındaki Ingiltere kralı Arslan Yürekli Richard’m banş Önerisini kabul ederek (1192), Sur’dan Yafa’ya kadar uzanan kıyı şeridinin hıristiyanlarda, Kudüs’ün de müslümanlarda kalmasını onayladı. Dinlenmek için Şam’a çekilip, çok geçmeden ağır bir hastalığa yakalanarak, ülkesini oğulları arasında bölüştürdükten (1193) sonra öldü.
