PORTEKİZ KALYONUNUN
AĞIR TOPLARI
Portekiz kalyonu adı verilen mavi renkli bir deniz anası türü fPhysalla), evrimsel basamakta İlkel bir organizma olmasına karşın, etkili İğnesiyle avını öldürmek İçin gelişmiş bir mekanizmaya sahiptir. Hayvanın vücudundan f 0 m. aşağılara kadar uzanabllen uzun kavrama organları, bir balık ya da İnsan dokunduğunda harekete geçen milyonlarca dikensi hücrelerle kaplıdır.
Hücrenin küresel kapsülü içinde kıvrımlı, kamçı gibi İçi boş bir iplik bulunur. Yale Ûni-versltesi’nden Wlllard Hart-man’ın açıklamasına göre, kapsül herhangi bir biçimde uyanh dığında, bu iplik aniden dışa doğru fırlar.
Bir kez İpliğin keskin ucu avın derisine gİrdi mi; artık İşi bitmiştin İpilğl çevreleyen sırt tabakasının üzerindeki İnce İğneler, güçlü bir zehir salgılanın-caya kadar avı tutarlar. Kral kobra yılanının zehlrlne benzeyen bu zehir, avı parallze (felç) eder ve öldürür. Bundan sonra kavrama organları harekete geçer ve avı, yukarıya, havanın beslenme organına getirirler. Bir miligram zehir salgılanması için ise 24.000 hücre gereklidir. Ancak, yine de bu
Portekiz kalyonu’nun kavrama organlannda milyonlarca dikenli hücre vardın Bu hücrelerin herbirinde bulunan kıvrımlı iplikler (1), bir temas halinde dışan fırlar (2), dikenli çıkıntılar zehir enjekte edilince’ ye kadar avı tutarlar.
Kalyonunun İğnesinden ölen olduğu bildirilmemiş; fakat bu yüzden acil tedavi görenler bile bu hayvanın yakın bir akrabası (sea wasp)’na Taslamadıkları için kendilerini şanslı sayıyorlar. Çünkü bu hayvanın zehI-rl, bir İnsanı üç dakika İçinde öldürebiliyor.
SCIENCE DİGEST’dan
organlarla temas eden İnsanlar, bu deneyimlerini sanki kızgın ok yağmuruna tutulmalarına benzetiyorlar, et yumuşa-tıcısı veya alkol (tuvalet İspirtosu, parfüm, ya da yüksek dereceli bir likör) zehlri etkisizleştiriyor, buna karşın tatlı su, ze-hlrin etkisini artırıyor.
Bu güne kadar, Portekiz
