Field, John

(d. 26 Temmuz 1782, Dublin -ö. 23 Öcak 1837, Moskova), İrlandalI piyanist ve besteci. Piyano için yazdığı noktürnleri Chopin tarafından örnek alınmıştı.
Müzik çalışmalarına önce babası ve dedesi ile evde başladı, daha sonra Londra’da Muzio Clementi ile sürdürdü. Clementi’ den, piyanolannı tanıtarak ve satıcılığını yaparak gördüğü hizmetlerin karşılığı olarak ders alan Field, hızlı bir gelişme gösterdi. Clementi, Field’i 1802’de Paris’e, daha sonra da Almanya ve Rusya’ya götürdü. Piyanist ve besteci olarak kendini çabucak kabul ettiren Field, 1803’te Rusya’ya yerleşti ve bir dönem herkesçe aranan bir öğretmen oldu. İzleyen 30 yıl boyunca Avrupa’da pek çok konser verdi. 1832’de Londra’da bir Filarmoni Derneği konserinde piyano konçertolarından biriyle büyük başarı kazandı. Meslektaşlarının yazdıklarına göre özgün ve usta bir piyanistti. Piyanodaki ses uzatma pedalını hem bestelerinde, hem de yorumlarında kullarak geliştiren ilk müzikçilerden biriydi.
Field yalnız piyanoda uzmanlaşan ilk virtüözlerden biriydi. Üslubu ve tekniği çok çarpıcı bir biçimde Chopin’in habercisiydi. En çok melodilerinin ve armonilerinin öne çıktığı kısa parçalarda başarılı oldu. Yedi piyano konçertosu ve dört sonat yazdı. Bestelerinde, sürekli olmamakla birlikte üstün bir nitelik göze çarpar. Büyük yapıtlarından daha özlü ve içten olan çeşitli noktürnlerinde ise seçkin bir üslup ve renkli bir ruh hali görülür.
Field, Nathan(iel), lakabı nat field (v. 17 Ekim 1587, Londra – ö. Haziran / Ağustos 1619 ?), Elizabeth döneminin önde gelen İngiliz tiyatro oyuncularından.
Londra’da St. Paul Okulu’nda öğrenim gördü. Yaklaşık 1600’de, Kraliçenin Şenlik Çocukları adlı topluluğa katıldı. Uzun süre, çeşitli ad ve kadro değişikliklerine uğrayan bu toplulukta çalıştı. 1616-17 sezonunda (bir olasılıkla da oyuncu olarak Shakespeare’in yerine) Kralın Oyuncuları topluluğuna girdi. Shakespeare’in oyunlarından oluşan Birinci Folio’daki (1623) oyuncular listesinde adı bulunmaktadır. Olağanüstü bir oyuncu olarak tanınıyordu. Fırtınalı yaşamıyla dillere düştü ve 1619’da adının karıştığı bir skandaldan ötürü tiyatrodan uzaklaşmak zorunda kaldı. İki komedi yazmış, Francis Beaumont, John Fletcher ve Philip Massinger gibi dönemin önemli oyun yazarlarıyla da ortak çalışmalar yapmıştır. İlk oyunu, 1609’da sahnelendiği sanılan ve 1612’de yayımlanan A Woman Is a Weathercock (Kadın Uçarıdır), İkincisi de 1611’de sahneye konan ve 1618’de basılan Amends for Ladies’ dir (Kadınlara Tazminat).
Fielden, John (d. 17 Ocak 1784, Todmor-den, Yorkshire – ö. 29 Mayıs 1849, Skegness, Lincolnshire, İngiltere), radikal Ingiliz reformcu. Fabrika işçilerinin çalışma koşullarını düzeltmeyi amaçlayan yasaların çıkarılmasında öncü rol oynamıştır.
1811’de babasının ölümü üzerine, erkek kardeşleriyle birlikte ailenin Todmorden’ deki pamuk eğirme işinin başına geçti. Bu fabrikayı ülkenin en büyük işletmelerinden
Fielding, Henry 196
biri durumuna getirdi. Birçok işverenin tersine fabrika işçilerini koruyucu yasaların çıkarılmasını destekledi. Reform Yasası’nm kabulunden (7 Haziran 1832) sonra yapılan seçillî^kS11116^ ,AVam Kamarası na
rSarTvar1/”
cıkt, S- Y d m Yasası na Şiddetle karsı malarını, VoksuV^S.K’saS^
annesi öldüğünde Fielding 10 yaşındaydı Batmsı yeniden evlendikten sonra Eton £° ?ge a Şonderıldl- Edebiyat sevgisinin ve kksık eğitiminin temelleri de burada aiîîd, On yedi yaşında okulu bıraktı Yakışıklı paral, ve soylu bir delikanlı olarak, rahat b^ yaşam sürmeye başladı. Dört yıl sonra Londra da Drury Lane Tiyatrosu’nda hir oyunu sahnelendikten ve varlıklı bir kızla
Solîand1-1 baLanS,Z”ğa uğradıktan son «L fı t ^ 8lderek Leiden Üniversite-
paî, »a ;14»Î2“T,I Srd*.r«- B»fas,
Fielden, John Bostock’un bir resminden Henry Cousins’ın yaptığı oymabaskı, 19. yy ^ 9
British Museum, Londra, fotofiraf. J R Freeman & Co. Lid,
uygulanmasını engelleme ve 10 saatlik ise,i
?*s™: ¿fi” ,f?r
yoğunlaştırdı. On Saatlik işgünü Yasası’mn Parlamento dan geçtiği 1847’de yapılan ge nel seçimleri kaybederek siyasetten çekildi.
Iîenry (d- 22 Nisan 1707, Sharp-17S l û S°merset, Ingiltere – ö. 8 Ekim
own vazann1nP^rtekİZ)’ Îngİ1İZ roman ve y ‘ § romanının Samuel Ri-
Jo?enh°A„7 Cn yaPltIan arasında °seph Andrews (1742; Kader Yolu, 1976)
Fieldir>g’in Works \A/ır kltablnın kapak sayfası William Hogarth’ın bir çiziminden ’
İ ?le® Basire’m WS’ oymabask.
Brush Museum, Londra, fotoğraf, j R Freeman & Co, Lid
19e9oT,^“’Uf,l1,749; Tom Jones, 1964; dığı kabuPedifi lleCeğ’ Fİe,dİng’le ba§la-
oSuv^f rabsbur8,SOyundan bir subayın oğluydu. Gene soylu bir aileden gelen
ba sürmekle ısmarfiy“™^”
seçti ve toplam 25 oyun yazdı. Sahnede cok başarılı olmamakla birlikte zekice yazılmış irer yergi olan bu oyunlarda, siyasal yoz laşmayı deştirdi. 1737’de Hay’deki Liitíe H) İvn (sonradan Haymarket Tiyatrosu) oynanan Historical Register Fnr tu
nn başmabeyıncınin izni alınmadan sahne-enmesım yasaklayan bir yasa çıkardı Yasa
Hidi!r öpr°yU? yazarll^> sona erdirdi Hiçbir gelin olmayan 30 yaşındaki vazar
173ÎtJe ‘i’ «na bakmak zorundaydı’ dSu Lv endlgl Charlotte Cradock’a duy-augu sevgi, onun özelliklerini tası van iki °man kahramanına yansıyacaktı- Tom Jo î^’dakı.güzel, soylu bir ruha ve sevgidíu fl7sı ;ege P, s°phia Western ve Amelia
özveî lir°”f lndakİ^ 6§İne ve ailesine bağlı özverili, çalışkan, dertli Amelia. Fielding ailesini geçındırebilmek için avukatlık öere
üc^îlH §ladl ve altı-yedi yıllık bu eğitimi uç yıldan az zamanda tamamladı. Bu sırada
Z yor Brifhh”Lhaftada bir S’kan Champi-yayımlaci ^ °739’41) dergis™
Olgunluk dönemi. 1740’ta Samuel Richardson in Pamela: or, Virtue Rewarded (Pamela ya da Ödüllendirilen Erdem) ro mam yayımlandı. Efendisinin baştan çika°’ ma çabalarına karşı direnen yoksul bir
dohvTefend21″’’ b“ e?”deiTlli tutumundan olayı efendisinin sevgisini kazanıp onunla
basarî§1 kan7anlatlldlğÎ,r°man 8örülmemiş bir Oaşarı kazanınca, herkes bu yeni türü
denemeye, Pamela benzeri romanlar v/7 iShöm, 1741,’de Richardson’ın duy-
yerei X LT’ ku/alcı, ah)ak anlayışın, yeren An Apology for the Life of Mn
dîeCfcinRifs’^ Shamela Anl
urews için tíir Savunma) yayımlandı imişiz yayımlanan bu roman konusunda Fiel
g¿rfk üslubu lklamtyaP/mad’ ama’ Shamela gerek uslubu gerekse Joseph Andrews romanına olan benzerliği yüzünden Fieldine’ m yapıtı olarak kabul edildi g
Iç kapağında “Don Quijote yazarı Cervan
aldıI,°A»Une/e^ yazılm,§tlr’” sözlerinin yer a^dıg, Joseph Andrews’un ilk sayfalan Pa melaj romanına taşlamadır: Pamela’nın er İ0SKPh’ u§akllk yaPtığı evde d°renır Am^ln §ta,n Şlkarma çabalarına l. . ‘ Ama roman, ilerledikçe alaycılığını
na dóme3″ d toPlumsal eleştiri başyapıtına donuşur. Romanın merkezinde Parson
â/hmStadi\bİr din adamı vardır iS edebiyatındaki en komik karakterlerden bin olan Parson Adams, Dostoyevski’nin romandaki iyi adamın ancak biraz komik lursa ınandıncı olabileceği görüşünü carnı « bir biçimde doğrular. Filing kahraman-‘ hk çağma ozgu destan türünün yüce üslubu nu yergi amacyla taklit ederek codas’
k“m,ca
Joseph Andrews’u, kızı ölüm döseüin ve Rendís, de ağır hastayken yazdı. A s,™Ha t J para sıklntlsı ’Çİndeydi. Ralnh ah” -T yardlm eden arkad AHworthini’ T°m..,Jones romanında:M» Allworthy olarak ölümsüzleştirdi 1743’te
?CİJlî YyCnİ, bf‘ yazılarln> MİsaUm lit lir- X?Pltlar) adıyia yayımladı. Üç ciltli Miscellanies ıç,nde yer alan The l ife of Mr. Jonathan Wild the Great’te ÍBüvií
¡sta wbf■” >*“»>,. ajsft
büyüklüftii gamını anlafti;
Duyuk ugu, daha doğrusu başkalarına esemen olmayı ya da baskı yapmayı büyüklük sayan anlayışı yerdi. Güncelliğini sürekli koruyan bu acımasız alay Fielding biraz daha yaşlı olan İrlanda, yeıS
baz, yazılan dışSS İÜ, i, i8′ , edebiyatındaki en acı vergi -değerlendirilebilir –
Miscellanies’ den sonra Fielding, biraz ara! dıgını bulamadığı, biraz da hukukla uğraşmak istediği için, yazılarına iki yıldan uzun bir sure ara verdi. Kendisi gibi sağlığl bozuk;
ân eşinin 1744’te ölümü onun için ağır bir darbe oldu. 18. yüzy,l,n ünlü mek up vaZa larından kuzeni Lady Mary Mom» gore acısı çılgınlık derecesine varmıştı Yak
55&^SS5*STÎWS:
sunda halkı ! V” yurtseverl¡k konu-
mücadele e mi mak Te ayaklanmac.larla mücadele etmek amacıyla bir risale v –nas!-
na yoUctî Hükahk ffteler yavmla.nası-na y°ı açtı. Hükümeti desteklemeye basla-
^^’de Westminster ve Mid-i:
dlesex bolgelenne hukuk mahkemesi yaracı
o arak atandı. Rüşvet yoluyla zengin olan
dahâ önceki yargıçların tersine Fieldine 5
çok dumst çalışıyordu. 20. yüzyıl İngiliz’
tarihçilerinden G. M. Travelyan, 18. yüzyıl-:
tan h 3 8°rev yapan en iyi iki yareıç-tan birinin Henry Fielding, ötekinin de ?^n g’^evını devralan üvey kardeşi Sir John Fielding olduğunu söyler İki kardeş kotuye kullanılan bu göreve saviınhl ,^ “em kazandırdıktan başka, Londra da suc- i ların ortadan kaldırılması yolunda yeni bîr adalet geleneği de yarattılar. Fielding hır-
ku dua Polfstt,rre bir P“
. .“olısle halk arasında yakınlık knr
Son dönemi. The History of Tom Jones a
öTüÎü728(SnhUta,7^MUk T°m Jones’un y..H v , Şubat 1749 da yayımlandı Cnk
Çeşitli karakterlerin, Londra ve taşradaki
şagı ve yüksek tabaka yaşamının yer aldığı
bu komik roman, Fielding’in en «S
yapıtı oldu. Romanda olaylar Joseph An
geİişir Gercek ^ afk-öyküsü Çevresinde
anlaşılan Tnm r 81 yapıtln sonunda anıaşıian lom Jones, güzel Sophia Wes-
SSiSS
emsıl eden karakterlerin çeşitliliği 18 vüz
gö™erir“Fiddinl.”dar d’kk,”e gostenr. Heldmg romanın ne olması gerek-
nrr;,, nL.USUn ,,açık ve anlaşılır düşünceler ortaya koyan ilk yazardı. Dolayısıyla Tom ones da edebiyatta kusursuz bir mühendislik ornegı oldu. .Romanda çeşkli kkılik grupları yer alır: Aşıklar, kötü kârâkterler Jonson m tipleri gibi çeşitli zayıflıkları ve’
inik1 kisile’r v °la^lar’, a§ağ> tabakadan komik kişiler ve arka planda kalmakla birlik-
fişeğinde, ¿di. Aynı ileydi. O fi arkadaşı ııda Mr. j 1743’te ■>cellanies j. Üç cilt-< Life of (Büyük ferde kor-anlattı; ■rina ege-‘üyüklük ı sürekli ;ding’den “ai yazarı .ıda tutu-ıcı yergi
:ıraz arası uğraşılan uzun iği. bozuk ı ağır bir p yazar-■ntagu’ya Mi. Yak-)iıdra’da ıı eşinin «¡amaya
jm gelen taşlatılan ^ konu-ı.ıcılarla ■ rması-■ılaması-başla-rfe Mid-yargıcı ■in olan ’ıelding İngiliz ■ yüzyıl-vargıç-. ııîn de jlcşi Sir •kardeş, nlık ve .da suç-■eni bir ■ıg, hır– v ekibi ik kur-V gaze-
.mes, a ■ııes’un lı. Çok ,radaki ı aldığı jjsevilen >h An-csinde •ııunda Wes-sonra [şan ve railerini ,ıS: yüz-ifcimde iıı giriş ‘|rlama ■^tığını .pierek-iceler ¡■Tom endis-işilik erler, i ve iko-1lik-\
te, mutlu sonu gerçekleştiren erdemli aristokrat Allworthy. Roman, güldürüyle aşk öyküsü arasında ustaca gidip gelişi, tiyatroya özgü tekniklerden yararlanışı ve özellikle akıcı konuşmaları açısından da çok başarılıdır. Tom Jones, hem 18. yüzyıl Ingiltere’sini, hem de Fielding’in insanlığı ele alışındaki sevgi, iyi niyet ve anlayışı gösteren çok önemli bir kitaptır. Tom Jones’dan iki yıl sonra yayımlanan Amelia, daha ağır başlı bir yapıttı ve Tom Jones’ la Joseph An-drews’un başarısına ulaşamadı. Yargıç olarak edindiği deneyimler ve eşinin ölümü, Fielding’in dünyaya bakışını değiştirmiş ve onu “düzyazı tarzında komik epik şiir” türünden uzaklaştırmıştı. Bir evlilik ilişkisini konu alan ve Amelia’nın kişiliğinde kadına özgü erdemleri dile getiren Amelia, daha çok Victoria dönemi aile romanlarının habercisidir. Fielding bu romanında içinde yaşadığı ve artık hiç gülünç bulmadığı toplumun kötülüklerini uzlaşmaz bir biçimde sergiler.
Fielding, şiddetlenen gut hastalığı yüzünden 1753’te Bath’a, kaplıcalara gitmek üzereyken, Londra’da artan çete suçlarını önleyecek bir tasan hazırlamaya çağnldı ve yıl sonuna kadar Londra’da kalarak cinayet ve soygunların önünü almayı başardı. 1754’te dinlenmek için Portekiz’e doğru yola çıktı. The Journal of a Voyage to Lisbon (Lizbon Yolculuğu) adlı yapıtında, hastalıktan yürü-yemediği sırada bile yitirmediği cesareti ve neşesiyle, 18. yüzyıl deniz gezilerinin çıldırtıcı yavaşlığını, tıbbın korkunç uygulamala-nm, küçük görevlilerle gümrük memurlarının keyfi davranışlarını dile getirdi. 7 Ağustos 1754’te Lizbon’a varan Fielding, aynı yılın ekim ayında öldü ve Lizbon’daki Ingiliz mezarlığına gömüldü.
Değerlendirme. 19. yüzyıl Ingiliz romancısı Sir Walter Scott’ın, Henry Fielding için kullandığı “İngiliz romanının babası” nitelemesi onun edebiyat tarihindeki yerini belirler. İlk İngiliz roman yazarı değilse de, bir roman kuramı geliştiren ilk yazardır. Çağdaş bir eleştirmenin sırasıyla komik destan, destansı komedi ve aile destanı olarak nitelediği Joseph Andrews, Tom Jones ve Amelia ile gerçekçilik geleneğinin kurucusu olmuştur. 19. yüzyıl sonuna değin Ingiliz romanını belirleyen bu gerçekçilik, çağdaş toplumun her yönüyle gözlenmesine dayanır. Yaşamı boyunca çeşitli sorunları eleştirici bir gözle ele alan Fielding, Victoria döneminde genellikle “nezaketi hiçe sayan” bir yazar olarak değerlendirildi. Dizginlene-mez bir komedi öğesinin yanı sıra herkese karşı sevgiyle dolu yüreği, ahlak sorunlarına duyduğu ilgi ve insanın zayıf yanlarını anlayışla ele alışı, bugünkü okuru da etkileyen yönleridir. Fieldıng’in yaşamını inceleyen başlıca kaynak, Wilber L. Cross’un The History of Henry Fielding (1918; 3 cilt; yb 1963; Henry Fielding’in Tarihi) adlı yapıtıdır.
ÖBÜR * ÖNEMLİ YAPITLARI. Oyun. Love in Several Masques (1728; Birkaç Oyunda Aşk), Tom Thumb (1730), The Temple Beau (1730), The Modern Husband (1732; Modern Koca), The Mock Doctor; or, the Dumb Lady Cur’d (1732; Sahte Doktor ya da İyileştirilen Dilsiz Kadın), The Miser (1733; Cimri), An Old Man Taught Wisdom; or, the Virgin Unmasked (1735; Akıllanan Yaşlı Adam ya da Maskesi Düşen Bakire), Pasquín: A Dramatic Satire on the Times (1736; Pasquin: Yaşadığımız Çağa Bir Taşlama).