A F

Suç işleyen bir kişinin tâkib edilerek ve cezâlandırılarak kamu gücünün kullanılmasından, adâlet ve genel fayda düşüncesiyle, vazgeçilmesi. Genel ve özel olmak üzere iki türlüdür. Genel af: Sosyal fayda düşüncesiyle, bütün veya belirli bâzı suçları ve hükmedilmiş ise cezâ- ları bütün netîceleri ile birlikte düşüren bir yasama tasarrufudur. Bu tasarruf çıkarılan bir kânunla gerçekleştirilir. Özel af: Kesinleşmiş bir cezâyı büsbütün kaldıran, hafifleten veya hafif olmak şartıyla başka bir cezâya çeviren af müessesesi. Genel af kapsamına mahkeme safhasında olan suçlar girer. Özel af da ise cezânın kesinleşmiş olması lâzımdır. Özel af, bütün mahkumları içine alabildiği gibi, af tasarrufunda gösterilen bir veya birkaç mahkumu içine alacak şekilde de olabilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi kânunla özel affın her iki çeşidini de kullanabildiği halde, Cumhurbaşkanı yalnızca ikinci çeşidini kullanabilir. Türkiye’de 1923 yılından beri 8 genel, 25 özel olmak üzere 33 af çıkarılmıştır. En son genel af 1974 yılında çıkmıştır. Meclisin af yetkisi 1982 Anayasasının 87. maddesinde, cumhurbaşkanının af yetkisi ise 104. maddesinde ifâdesini bulmaktadır. İslâm hukûkunda af müessesesi şahsî idi. Yani af, devlet tarafından değil, mağdurun veya yakınlarının eliyle yapılıyordu. Ayrıca pâdişâhın, devlete karşı işlenen suçlan affetmek için özel yetkisi vardı.