wiki

ABDÜLBÂKİ ARİF EFENDİ

Osmanlı âlim, şâir ve hattatı. İstanbul’un Kasımpaşa semtinde doğdu. Doğum târihi kesin olarak belli değildir. Bâzı kaynaklarda 1633’te doğmuş olmasının kuvvetli olduğu yazılıdır. Babası Tersâne-i Amire mahzen kâtibi Ammizâde Mehmed Efendidir.
Abdülbâki Efendi medrese tahsilini tamamladıktan sonra Memikzâde Mustafa Efendiye mülâ- zim (asistan) oldu. Bir müddet Harameyn Evkafı kâtipliği yapan Abdülbâki Efendi, sırası geldiğinde İstanbul’da Defterdâr Yahyâ Medresesi Müderrisliğine kırk akçe yevmiye ile tâyin oldu (1665). Buradaki görevini tamamladıktan sonra Şeyhülislâm Minkârîzâde Yahyâ Efendinin yaptığı imtihânı birincilikle kazandı ve İbtidâ-i hâriç pâ- yesiyle Mâlûlzâde Medresesine 1668’de müderris oldu. Abdülbâki Efendinin, vazifelerinde gösterdiği başarılar sâyesinde süratle dereceleri yükseltildi. Sırasıyla Hüsrev Kethüdâ (1672), Sekban Ali (1673), Hayreddîn Paşa (1675), Atik Murad Paşa (1676), Mahmûd Paşa (1678), Atik Vâlide Sultan (1679), Süleymâniye (1680) medreselerinde müderrislik yaptı. 1681 senesinde Selânik kâdılı- ğına tâyin edildi. 1683’te bu görevden alınan Abdülbâki Efendi dört sene kadar hattatlıkla meşgûl oldu. 1687’de Bursa kâdısı oldu. 1692’de Mekke pâyesi ile Kâhire kâdılığına getirildi. 1697’de İstanbul pâyesi alarak İstanbul kâdılığına tâyin edildi. Bu vazifede dört sene kaldıktan sonra 1702’de Anadolu, daha sonra da Rumeli kazaskeri oldu (1706). Bu görevden Antep ve Mudanya arpalık verilerek azl‘edildi. 1710’da tekrar Rumeli kazaskeri oldu. Sonra, Bursa’ya mecbûri ikâmete gönderildi. 1712’de tekrar İstanbul’a dönen Abdülbâki Efendi, 1713 yılında vefât etti. Eyüp Sultan Câmii bahçesinde yatmaktadır.
Abdülbâki Efendi, kelâm, ahlâk, siyer, sarf, nahiv ve belegât ilimlerinde devrinin söz sâhibi âlimlerinden olup, Arapça, Farsça ve Türkçe şiirleri olan bir şâir idi. Hat sanatını Mehmed Tebrîzî’den öğrenen Abdülbâki Efendi, zamânının “imâd”ı kabûl edilen iyi bir ta’lik hatta sâhipti. Birçok murakkaa ve kıt’a yazdı ve kitap çoğalttı. Pekçok talebe yetiştirdi. Kâtibzâde Mehmed Refî Efendi, Vak’anüvis Râşid Efendi, Şâir Seyyid Vehbî, Şeyhülislâm İshak Efendi, Ali Rûmî önde gelen talebelerinden idi.
Eserleri: Abdülbâki Efendinin, edebiyât, sarf, nahiv ve kelâm ilimlerinde yazdığı başlıca eserleri şunlardır:
1) Dîvân: Türkçe şiirlerinin yer aldığı eserin yazma nüshaları Süleymâniye ve İstanbul Üniversitesi kütüphânelerinde mevcuttur. 2) Mi’rac- nâme: Manzum bir eserdir. Miraç kandili ile ilgi

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir