Hindistan’da yetişen
tefsir, hadis ve fıkıh âlimlerinin büyüklerinden.
Babası Seyfeddîn bin Sâdullah-el-Buhârî etTürkî’dir.
Muhaddis Dehlevî diye de bilinir. 1551
(H. 958)de Delhi’de doğdu. 1642 (H. 1052) senesinde
Delhi’de vefât etti. Kabri oradadır.
Dedesi Buhârâ’dan gelerek Hindistan’a yerleşmiş
olan Abdülhak-ı Dehlevî, ilk tahsilini babası
Seyfeddîn bin Sâdullah’tan gördü. İki ay gibi kısa
bir sürede Kur’ân-ı kerîmi ezberledi. Arapça, sarf,
nahiv, Kâfiye ve Misbâh okudu. Mâverâünnehr
âlimlerinin derslerine devâm etti. Keskin zekâsı ve
hâfızasının sağlamlığıyla hocalarının takdir ve
hayranlığını kazandı. Tefsir, hadîs, fıkıh, tasavvuf
ile zamânının fen ilimlerinde yüksek derece sâhibi olup,
on yedi yaşındayken tahsilini bitirdi.
1587’de Hicaz’a giderek iki sene, İbn-i Hacer-i
Mekkî hazretlerinin talebesi Ali Müttekî ve onun
talebesi Abdülvehhâb-ı Müttekî’den hadîs ilimlerini
okudu. Daha sonra Medîne-i münevvereye
giderek orada yerleşti ve Resûlullah efendimizin
pekçok mânevî feyz ve bereketlerine kavuştu.
Hindistan’a dönerek Muhammed Bâkî-billah hazretlerinin
sohbetine kavuştu ve Ahrâriyye yolunda
kemâle geldi. Kâdiriyye yolu büyüklerinden
Şehîd Mustafa Multânî’nin derslerinde bulundu.
Ondan Kâdiriyye yolunun inceliklerini öğrendi.
Din ilimlerinin her sâhasmda eser yazdı. Hindistan’ın
en büyük âlimlerinden oldu. Çeşitli kademedeki
devlet büyüklerine mektûblar yazıp onlara
nasîhatlarda bulundu. İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin
sohbetleriyle şereflendi. Onun sâdık talebelerinden oldu.