Abdülhamid I

(d. 20 Mart 1725 – ö. 7 Nisan 1789, İstanbul), Osmanlı padişahı (1774-89). Askeri alandaki yenilik hareketlerini desteklemiştir. III. Ahmed’in oğludur. Annesi Rabia Şermi Sultan’dır. Babasının ölümünden sonra şehzadelik ve veliahtlık yıllarını Topkapı Sarayı’nda göz hapsinde geçirdi. Ağabeyi III. Mustafa!nın yerine 21 Ocak 1774’te tahta çıktı. Bu sırada altı yıldır sürmekte olan 1768-74 Osmanlı-Rus Savaşı, OsmanlIların aleyhine bitmek üzereydi. Abdülhamid, Küçükkaynarca Antlaşması^) ile Kırım’ın bağımsızlığını, Rusların Karadeniz’de donanma bulundurmalarını, Osmanlı topraklarında konsolosluklar açmalarını, Ortadoks halkın koruyuculuğunu yapmalarını kabul etmek zorunda kaldı. Ancak Ruslar Şahin Giray’ı Kırım hanı yapınca yeni bir bunalım baş gösterdi. 1779’da Aynalıkavak Tenkihnamesi(*) im
zalanarak im
zalanarak Küçükkaynarca Antlaşması’nın bazı maddeleri açıklığa kavuşturuldu. Aîı- cak Ruslar Kırım’ın, içişlerine karışmayı sürdürdüler. 1776’da İran’a açılan savaş bu ülkedeki karışıklıklar ve taht kavgaları yüzünden 1779’da OsmanlIların lehine sonuçlandı. Basra yeniden Osmanlı yönetimine girdi. Çariçe.II. Yekaterina, 178l’de Avusturya dle anlaşarak Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki topraklannı ilhak etmeyi amaçlayan Yunan Projesi’ni(*) gündeme getirdi. 1783’te ise Kınm’ı Rusya topraklarına kattığını ilan etti. Karadeniz’deki Rus donanmasını boğazlara ve İstanbul’a gönderebileceği tehdidinde bulundu. I. Abdülhamid, tüm bunlara karşın, aradaki yapay barışın korunmasından yanaydı. Ama Sadrazam Koca Yusuf Paşa ve devlet adamları, 1787’de Rusya’ya savaş ilanını padişaha kabul ettirdiler. Rus kuvvetleri, Osmanlı saldırısını beklemeden, I. Abdülhamid’in çok önemsediği Özi Kalesini kuşattı. Rusya’nın müttefiki Avusturya da Sırbistan topraklarına girdi. Osmanlı orduları, Rus cephesinde yenilerek geri çekilirken Avusturya’ya karşı bazı başarılar kazandılar. I. Abdülhamid, Özi Kalesinin düştüğünü öğrenince felç geçirdi, kısa bir süre sonra da öldü. Askeri alanda yenilikler yapmak ve modern bir ordu oluşturmak için Avrupa’dan uzmanlar getirten Abdülhamid, Halil Ha- mid Paşa’nın da etkisiyle, topçu, lağımcı, humbaracı sınıflarının eğitimine önem verdi. Osmanlı donanmasını, çağdaş ve güçlü bir yapıya kavuştururken Boğazların savunması için de yeni önlemler aldı. Rusya’y