adiyabatik süreç

adiyabatik süreç
Termodinamik bir cisimler sisteminin, ısı enerjisi değişikliği olmaksızın, yani çevresiyle ısı alış-verişi yapmadan uğradığı dönüşümü belirleyen terim. Herhangi bir süreç, herhangi bir ısı aktarımı olmaksızın, gaz basıncının artmasıyla ya da eksilmesiyle ortaya çıkıyorsa, adiyabatik süreç diye nitelendirilir. Hava kompresörlerinde, roketlerde ve içten patlamalı motorlarda, adiyabatik süreçler görülür. Sesin yayılmasında da, atmosferde bir dizi adiyabatik süreç ve yayılma dalgaları oluşur. Adiyabatik yayılma, genellikle gaz ısısının azaltılmasıyla oluşur. Bu olay bir aerosol kutusunda gözlemlenebilir: Aerosol kutusu, bir miktar gaz dışarı püskürtüldükten sonra, soğur. Sıcaklığının apansızın düşmesinin nedeni, gazın dışarı çok çabuk verilerek çevresinden önemli sayılabilecek bir ısı enerjisi alamamasından kaynaklanır. Ayrıca gaz dışarı çıkarken, iç enerjilerinden bazıları hâlâ aerosol kutusundadır ve onu soğutur. Aerosol kutusunun soğumasından sonraki süreçler, artık adiyabatik değildir. Benzer bir durumda, adiyabatik sıkıştırma, genellikle gazın ısısını artırır. Adiyabatik sıkıştırma ve yayılma, gazların yanı sıra, sıvılarda ve katilarda da gözlenir; ama sıvılarda ve katilarda, gazlarda olduğundan çok daha küçük değerlerdedir.