AGORA

Eski Yunan sitelerinde, önceleri toplantt yeri, sonraları dînî, siyâsî ve ticârî merkez olarak kullanılan meydan.
Yunanistan’da site devrinde ticâret ve san’at
zamanla gelişti. Bunun netîcesi olarak, bu işle uğ­
raşanlar toplu bir yer aradılar. Liman şehirlerini ve
agora yakınlarını seçmeye başladılar. Evvelce toplanma yeri olarak kullanılan yerler; depo, satış
yeri ve malların değiştirildiği binâlar olarak kullanılmaya başlandı. Toplum hayâtında olan geliş­
meler, mîmârî sâhada da tesirini gösterdi ve yepyeni bir mîmârî tarz gelişdi. İyonya tipi agoralar ortaya çıktı. Bunun ise üç tarafı revakla çevrili, bir tarafı caddeye açık idi. Şehrin bütün ana yolları
agaroya açılırdı. Batı Anadolu’daki Miletos, Bergama, Assos gibi Yunan sitelerinde agoralar bulunuyordu.
Zamanla dört tarafı kapalı hâle getirilen agoraların orta yerleri, seyyar satıcıların portatif tezgahlarını kurabilecekleri şekilde düzenlenmişti.
Dînî bakımdan çok saygı duyulan bir yer olan
agora, bulunduğu şehrin de siyâsî merkezi idi.
Buraya girmek için insanın temiz ve suçsuz olması
gerekiyordu. Drakon kânunlarına göre, buralara kâ-
tiller giremezdi. Zamanla dînî toplantılar agoradan
kaldırıldı. Adlî sâhada ise, agora, site halkının bir
sembolü idi. Halk, mahkemelerdeki oturumları
buradan tâkib edebiliyordu.
Atina’da 1935’te bir okul inşâsı için yapılan
kazılarda meydana çıkan Atina agorası ve Anadolu’nun Antalya çevresinde bulunan Perge, Side,
Aspendos şehirlerinin agoraları en önde gelen
agoralardandır.