AĞRI

İnsana ızdırap ve hoşnutsuzluk veren bir his. Ağrı, vücudun herhangi bir yerindeki iltihabî bir reaksiyon veya kesilme, ezilme, iç organlardaki gerilmeler, barsak ve idrar yolları gibi düz adaleden yapılan organların kasılmasına sebeb olan il- tihâbî olmayan tahriplerle ortaya çıkar. Uzun zaman, ağrı hissinin ayrı bir hîs olmadığı, derideki diğer his alıcılarındaki aşırı bir uyarılmanın neticesi olduğu zannedilmişti. Deriye fazla basınç yapıldığı veya 45 dereceden fazla sıcakla muâmele edildiği takdirde ağrı hissinin ortaya çıktığı ileri sürülmüştü. Bunun sonucu olarak soğuk, sıcak ve basınç ağrılarından bahsedilmişti. Günümüzde bu görüşün doğru olmadığını ispatlayan bir çok zıt görüş Vardır. Tecrübi olarak basınç ve temas alıcıları aşırı olarak uyarıldıklarında, ağrı hissi alınmamaktadır. Diğer hislerden ayrı olarak, ağrı hissi için özelleşmiş bir alıcı şimdiye kadar gösterilememiştir. Ağrı hissi, deride geniş bir ağ yapan çıplak sinir uçları tarafından alınır. Sinir lifleri, birbirleri ile sık bir ağ yaptıklarından ve birbirlerinin bölgelerine girdiğinden bir sinir lifinin ölmesi ile o bölgenin duyusu tamamen kaybolmaz. Parmak uçları ve dudakda sinir dallanması fazla olmadığından, ağrı hisseden noktalar daha kolay tesbit edilebilir. Üç çeşit ağrı biliniyor: 1) Yüzeysel (sathi) ağrı, 2) Derin ağn (kemik, kas, kiriş, eklemlerin ağrısı), 3) İç organların ağrısı (visceral ağrı).
Özellikle büyük Şehirlerdeki gürültü, kirli hava ve stres sebebiyle insanlar sık sık baş ağrısı çekmektedir.
Kuzey ve doğu etekleri Aras Irmağının geniş alüvyon ovasından, güneybatı etekleri ise denizden 1500 m yükseklikte olan bir ovadan yükselir. Batısında bulunan alçak bir geçit, Ağrı Dağını To- roslarm doğu ucundan ayırır. Dağın birbirine 11,2 km uzaklıkta iki doruğu vardır. 5165 metre ile Türkiye’nin en yüksek dağıdır. Kar sınırı mevsime göre değişiklik gösterirse de, 4000 metrenin üstü devamlı karla kaplıdır. Doruğa yakın yerde 10 kilometrelik alanı kaplayan Türkiye’nin en büyük buzulu yer alır. Ağrı Dağının 1500-3500 m arasında kalan kısmı geniş otlaklar ve ardıçlarla kaplıdır. Büyük bir bölümü ağaçsızdır. Su kaynağı yönünden oldukça fakirdir. Çok yağış almasına rağmen çatlaklar ve audezitik yapı, suyu hemen çeker. Sıcak yaz günlerinde, dağın yamaçları çöl hâlini alır.