ALACAK

Bir kimsenin, bir alış-ve- riş veya bir iş karşılığı yahut başka yollarla hak edip, henüz eline geçmeyen para veya mal. Alacak bir hak olup, bir kimseye, diğer bir kimseyi, o anda veya daha sonra bir şey vermeye veya yapmaya veya yapmamaya zorlama yetkisi verir. Bu hakkın sâhibine alacaklı denir. Alacak hakkı kânundan (tazminat, nafaka gibi) veya sözleşmeden (akitten) veya bir iş karşılığı olarak doğar. Derhâl ifâsı istenen alacağa “mu’accel alacak” belli bir müddet sonra alınacak olan alacağa “müeccel (acil olmayan) alacak”, bir şartın tahakkukuna veya fesh olmasına bağlı olana “şarta bağlı alacak” denir. Alacak, âdî (te’minatsız) veya te’minatlı (rehinle sağlanmış) olabilir. Alacak, aynı hukûkî bağıntının aktif yönünü; borç ise pasif yönünü ifade eder. Alacak dâvâsı: Alacaklı tarafından borçlusuna karşı açılan ve konusu borçludan alacağın alınması olan dâvâdır.
Alacağın temliki: Bir kimsenin alacağını, üçüncü bir şahsa devretmesidir. Kânun veya akit ile veya işin mâhiyeti îcâbı olarak menedilmiş olmadıkça borçlunun rızâsını aramaksızın alacaklı, alacağını bir üçüncü şahsa temlik edebilir. Alacağın temliki yazılı şekilde yapılmadıkça mûteber olmaz. Alacaklı, alacağını temlik ettiğinde borçlu bunu temlik edilen kimseye ödemek mecbûriyetin- dedir. Ancak nelerin temlik edilebileceği kanunla tesbit edilmiştir. Meselâ, bir kirâcı, kirâya verene (mal sâhibine) haber vermeden kirâlanan şeyi başkasına devredemez. Alacağın haczi: Cebri icrâ yolu ile tâkib olunan borçlunun üçüncü şahıslardaki alacağının, tâ- kipte bulunan alacaklı lehine haczedilmesidir. Kâ- nunen devir ve temlik olunamıyan alacaklar hac- zedilebilirler. Alacaklının temerrüdü: Alacaklının, borçlunun îfâsını kabûl etmemesi veya borçlunun borcunu îfa edebilmesi için alacaklının evvelce yapması gereken muameleleri yapmamasıdır. Haklı bir sebep olmaksızın borçlunun usûlüne uygun olan ifâsını reddeden veya borcun îfâ edileceği kendisine bildirildiği hâlde, îfâ için daha evvel yapması lâzım gelen hazırlığı yapmayan alacaklı müte- merrid olur. Alacaklılar toplantısı: İflâsa tâbi bir kimsenin iflâsına karâr verilmesinden sonra iflâs edenin haczi kâbil bütün malları ve borçlarından teşekkül eden iflâs masasının idâre ve tasfiyesi için lü- zûmlu karârları almak üzere alacaklıların yaptıkları toplantı.