ÂLİ BİN HASEN

Hadîs ve nahiv âlimlerinden. Adı, Ali bin Hasen’dir. Babasımn adının “Mübârek” olduğu da bildirilmiştir. “Ahmer” adı ile de tanınmıştır. Doğum târihi hakkında kesin bir bilgi yoktur. Vefât tarihi olarak 253 (m. 867) senesi rivâ- ypt edilmektedir. Hadîs ilminde .âlim bir zât olup, “Hâliz” ve hattâ “îmâm” pâyesine ulaşmıştır. Hadîs ilminde “Hâfîz”, yüzbin hadîs-i şerifi senedleri ile birlikte ezbere bilen âlimdir. “îmâm” da, o ilimde sözleri delil olan müctehid âlimlere denir. Ali bin Hasen, Nişâbûr’da yetişen muhaddislerdendir. O, Ebû Hâlid-i Ahmer’den, Süfyân bin Uyeyne’den, Abdullah bin Idrîş’den, Cerîr bin Abdülhamîd’den ve onların tabakasından olan âlimlerden ilim alıp hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir. Kendisinden de, îbrâhim bin Muhammed bin Süfyân, Muhammed bin Süleymân bin Fâris ve daha birçok kimse ilim alıp hadîs-i şerîf rivâyet etmişlerdir. Hâkim, onun hakkında diyor ki: “O, 251 (m. 865) senesinde hayatta idi. VeNişâbur’ da zamanının en büyük âlimiydi.” O, hadîs ilminde müsned sâhibi olan bir âlim olduğu gibi, Nahiv ilminde de zamanının nahivcileri arasında yer alıyordu. Hattâ zamanında “Şeyhu’n- Nuhhât=Nahivcilerin üstâdı” ünvânına sâhipti. Arap edebiyatında üstün bir bilgiye sâhip olan Ali bin Hasen, btiyiik nahiv üstâdı Kisâî’nin talebesidir. Arapça- mn nahiv bilgisinde söz sâhibi oldu. Bu sahada, mâhir olan ve kendisine mürâ- caat edilen bir zâttı. Kisâî, onu, zamanının devlet başkanı olan Hârun Reşîd ile tanıştırdı. Halife, onunla çocuklarının yetiştirilmesi hususunda anlaştı. Halifenin oğlu Me’mûn’u o yetiştirdi. Bundan dolayı kendisine “Müeddib-i Me’mûn-il-Abbâsî” denir. Ali bin Hasen, hac yolunda vefât edinceye kadar halifenin bu hizmetinden ayrılmadı. İlmî müzâkeresi çok kuvvetliydi. Nahiv ilmine ait 40.000 beyti ezbere biliyordu. Yahyâ bin Hâlid el-Bermekî’nin kurduğu ilim meclislerinde, meşhûr nahiv âlimi Sibeveyh’in nâzırlığım yapıyordu. Nahiv ilmine ait “Tüfennü’l-Bülagâ” ve “Tasrif” adında iki eserini tasnif etti.