Ali Emiri Efendi

Türk edebiyat tarihçisi ve şairi (Diyarbakır 1857-İstanbul 1924). Medrese öğrenimi gören Ali Emiri Efendi, Diyarbakır’a giden Abidin Paşa tarafından müsevvidliğe atandı (1878). Daha sonra Aşar müdürlüklerinde kâtiplik, sancaklarda muhasebecilik (Kırşehir, Trablusşam), defterdarlık (Elazığ, Erzurum, Halep), maliye müfettişli­ ği (Yanya,İşkodra, Yemen) yaptı. Ali Emiri Efendi, görevi gereği dolaştığı yerlerde kitap toplamış, satın alamadıklarını kendi el yazısıyla kopya etmiştir. Edebiyat tarihimiz açısından önemi, şair ve yazarlığından çok buradan gelir. Onbeş bin ciltlik özel kitaplığını Fatih Millet kütüphanesine bağışlamış, ayrıca bu kütüphanenin gelişmesine katkısı olmuştur. Öldüğü zaman evinde, yedi yüzden çok kopya edilmiş yazma kitap bulunmuş, Divan-ü Lügat’Jt-Türk nüshası, bilim dünyasına onun aracılığıyle sunulmuştur. Başlıca yapıtları: Tezkire-iŞuara-iAmid{D\yarbak\r\\ Şairler ve Özgeçmişleri; yalnız birinci bölümü basıldı, 1910), Osmanlı Vilâyet-i Şarkiyyesi, Nevâdir-i Eslâf{bu başlık altında, notlar ekleyerek şu yazma yapıtları yayınladı: Cam-ı Cem Ayini, Asafname, Nizam üd-Düvel, Tunus Tarihi, Acaib ül- Letaif), Osmanlı Tarih ve Edebiyat Mecmuası (1917’den başlayarak ayda bir çıkardığı bu dergi, 31 sayı bu adla, beş sayı da Tarih ve Edebiyat Mecmuası adıyla yayınlamıştır).